351 / 545
350
(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende Ücret ve Kuramın Görüşlerinin ...
GİRİŞ
Türkiye’de 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren aylık asgari ücret net
1300 TL olarak büyük gürültülerle kabul edilmiştir. Bu miktarın yük-
sek olduğu gerekçesiyle işveren kesiminden itirazlar bulunmasına
rağmen söz konusu asgari ücret iki çocuklu bir ailenin açlık sınırı al-
tında bulunmaktadır. Sosyal devletin bir gereği olan herkesin insan
haysiyetine uygun bir yaşam sürmesine yetecek ölçüde ücret alması
hakkı, ülkede, bir türlü yaşama tam olarak geçirilememektedir.
Mevcut durumda Türkiye’de asgari ücret dayanılmaz boyutlarda
düşük kalmaktadır. Çalışmanın içeriğinde ayrıntılı bir şekilde görü-
leceği üzere kapitalist düzen, ücretin, yalnızca işçinin kas gücünü
muhafaza etmesini sağlayacak ölçüde düşük tutulması gerektiğini
varsaymakta, işçinin bedeninin onun malvarlığına ait olduğunu do-
layısıyla işçinin malvarlığını istediği ücretle çalıştıracağını, kapita-
lizm açısından tek ölçütün kâr elde etmek olması nedeniyle ücretin
düşüklüğünün üzerinde durulacak bir sorun olmadığı anlayışını be-
nimsemektedir. Nitekim bu anlayıştan esinlenilmiş olsa gerek, ülke-
de, 1950’li yıllardan bu yana iktidara gelen partilerin neredeyse tümü
açık veya örtülü bir şekilde kapitalist düzeni desteklediği için hiçbir
hükümet asgari ücretin düşüklüğünü önemli bir sorun olarak görme-
mektedir.
Bu çalışmada Marksist kuramın, kapitalist bir düzende, düzenin
ücret konusuna nasıl yaklaştığı hakkındaki görüşleri incelenecek, bu
görüşlerin Türk hukukunda asgari ücret konusunda öngörülen hukuk
normlarına ne ölçüde yansıdığı ve bu yansımaların nasıl kaldırılacağı
üzerinde durulacaktır. Marksist kuram, kapitalist sınıfın, ücret yoluy-
la işçi sınıfını sömürdüğünü varsaydığından kuramın öncelikle sınıf
anlayışı üzerinde durulması uygun olacaktır.
I- MARKSİZMİN SINIF ANLAYIŞI
Sınıf kavramı, Marksist kuramın en temel kavramlarından biri-
sidir. Bununla birlikte, bilimsel sosyalizmin kurucusu olan Marx’ın
hiç bir eserinde bu kavramın, açık, belirli ve sistemli bir tanımlaması
yapılmamıştır. Marx, çeşitli eserlerinde; toplumdaki sınıflaşma olayı,
proletaryanın burjuva tarafından sömürülmesi, sömürme düzene-
ği, sınıflar arasındaki çatışma gibi konularda ayrıntılı açıklama yap-