Dergi 128

356

(Marksist Kuram Açısından) Kapitalist Düzende Ücret ve Kuramın Görüşlerinin ...

İkinci olarak Marksistler, orta sınıfın alt tabakasının da zaman-

la proletarya sınıfına dönüşeceğini ifade etmektedirler. Bu bağlamda

Marx, esnaf ve sanatkâr, küçük tacir ve çiftçi ile dükkân sahiplerinin

aşama aşama proletaryaya dönüşeceklerini savlamaktadır. Marx’a

göre, bunun temel olarak iki nedeni bulunmaktadır. Bunlardan birin-

cisi; sayılan bu kesimlerin ellerindeki sermayenin, çağcıl endüstri ölçe-

ğinde üretim yapmak için yetersiz kalması ve söz konusu kesimlerin

büyük kapitalistlerin rekabeti karşısında çökecek olması, diğer neden

ise, bu kesimlerin uzmanlaştıkları yeteneklerin yeni üretim yönetim-

leri karşısında değersiz hâle gelecek olmasıdır. Bu yüzden Marx’a göre

proletaryayı, üretim araçları sahipleri dışındaki toplumdaki bütün sı-

nıflardan gelen kimseler oluşturur.

Üçüncü olarak Marksistler, kapitalist düzende görülen iki temel

sınıfın, sanayi devrimi sonucu ortaya çıktığı görüşünü taşımaktadır-

bu iki sınıfın yükselen burjuvaziyle yan yana bitkisel yaşamlarını hala sürdür-

düklerini belirtmektedir. Yazar, çağcıl uygarlığın tam olarak gelişmiş olduğu ül-

kelerde, proletarya ile burjuvazi arasında durmadan yalpalayan ve burjuva top-

lumunun tamamlayıcı bir parçası olarak kendisini durmadan yenileyen yeni bir

küçük-burjuva sınıfının oluştuğunu, ancak bu sınıfın tek tek üyelerinin rekabet

yüzünden durmadan proletaryanın arasına fırlatılıp atıldıklarını ve çağcıl sana-

yi geliştikçe bunların çağcıl toplumun bağımsız bir kesimi olarak tamamıyla yok

olacaklarını, manüfaktürde, tarımda ve ticaretteki yerlerinin denetçiler, kâhyalar

ve tezgâhtarlar tarafından alınacağı anın yaklaşmakta olduğunu gördüklerini de

belirtmektedir. Bkz. Marx ve Engels, Komünist Manifesto ve Komünizmin İlkele-

ri, s. 125, 145-146. Engels’in Komünist Manifestonun 1888 yılında İngilizce baskıya

notunda, kapitalist düzende iki temel sınıf olan burjuvazi ile proletaryanın tanımı

yapılmıştır. Bu notta; burjuvazi ile modern kapitalistler sınıfı, toplumsal üretim

araçlarının sahipleri ve ücretli emek istihdam edenlerin kastedildiği, proletaryay-

la ise kendilerine ait hiçbir üretim araçlarına sahip olamadıklarından, yaşamak

için emek-güçlerini satmak durumunda kalan çağcıl ücretli emekçilerin kaste-

dildiği belirtilmiştir. Bkz. Marx ve Engels, Komünist Manifesto ve Komünizmin

İlkeleri, s. 116 dn.*. Engels tarafından kaleme alınan Komünist İman Yemini Tasla-

ğında ise burjuvazi ve proletaryanın ayrıntılı bir tanımı yapılmıştır. Bu bağlamda;

uygar ülkelerde, bütün geçim araçlarının ve bu geçim araçlarının üretimi için ge-

rekli hammaddelere, makineler, fabrikalar gibi aletlere, hemen hemen bütünüyle

sahip büyük kapitalistler sınıfı burjuva sınıfı ya da burjuvazi olarak tanımlanmış,

proletarya ise; toplumun, herhangi türden bir sermayeden gelen kâr ile değil, ta-

mamıyla kendi emeği ile yaşayan sınıfı olduğu, sevinci ve üzüntüsü, yaşaması ve

ölmesi, bu yüzden, işlerin iyi gittiği dönemler ile kötü gittiği dönemlerin birbirle-

rinin yerini almasına, tek sözcükle, dizginsiz rekabetteki dalgalanmalara dayanan

sınıf şeklinde tanımlanmıştır. Bkz. Marx ve Engels, Komünist Manifesto ve Komü-

nizmin İlkeleri, s. 162. Yine Engels tarafından kaleme alınan Komünizmin İlkele-

rinde proletarya için özdeş bir tanım verilmiştir. Bkz. Marx ve Engels, Komünist

Manifesto ve Komünizmin İlkeleri, s. 168.

Marx, Social Classes and Conflict, s. 249.