Dergi 128

447

TBB Dergisi 2017 (128)

Can YAVUZ

yasa ile çizilmiştir.

Aşağıdaki tabloda ise ABD Yüce Mahkemesinin

görev ve yetki alanı gösterilmiştir.

Tablo 2 – ABD Yüce Mahkemesinin Görev ve Yetki Alanı

İlk Derece Mahkemesi Olarak Görevleri

Temyiz Mahkemesi Olarak Görevleri

İki veya daha fazla eyalet arasındaki uyuşmaz-

lıklara bakar (münhasır yetki)

Federal Temyiz Mahkemelerinin kararlarını

inceleyebilir

Farklı eyaletlerin sakinleri arasındaki davalara

bakar

Eyalet Yüksek Mahkemelerinin federal yasayla

ilgili kararlarını inceleyebilir

Federal hükümet ile eyaletler arasındaki

davalara bakar

Üç yargıçlı Federal Bölge Mahkemesi kararlarını

inceleyebilir

Yabancı diplomatların, diplomatik elçilerin,

konsolosların ve konsolos yardımcılarının taraf

olduğu davalara bakar

Belirli alanlarda uzmanlaşmış İtiraz Mahkeme-

lerinin kararlarını inceleyebilir

ABD Yüce Mahkemesi’nin iki veya daha fazla eyalet arasındaki

davalara ilişkin münhasır yargı yetkisi vardır. Mahkemenin farklı

eyalet sakinleri arasındaki, federal hükümetle eyaletler arasındaki da-

valarda ayrıca diplomatlara ilişkin davalardaki yetkisi münhasır de-

ABD Anayasası’nın 3. maddesinin 2. bölümü şu şekildedir: “Yargı organının yetki-

si, bu Anayasa’dan doğan tüm hukuksal ve adli davaları, Birleşik Devletler yasala-

rından, bunlardan alınan yetki ile yapılmış veya yapılacak antlaşmalardan ortaya

çıkacak, yasalar ve emsaller kapsamına giren bütün davaları; büyükelçileri, diğer

diplomatik görevlileri ve konsolosları ilgilendiren bütün davaları; bütün deniz hu-

kuku ve deniz davalarını; Birleşik Devletlerin taraf olacağı anlaşmazlıkları; iki veya

daha fazla eyalet arasındaki anlaşmazlıkları; [bir Eyalet ile başka eyalete mensup

vatandaşlar arasındaki anlaşmazlıkları]; aynı eyaletten olup da değişik eyaletlerden

toprak bağışları iddiasında bulunan vatandaşlar arasında ve bir eyalet veya o eya-

let vatandaşları ile yabancı devletler, [vatandaşları veya yabancı uyruklu olanları]

arasındaki anlaşmazlıkları kapsamına alacaktır. Büyükelçileri, diğer yabancı devlet

temsilcilerini ve konsoloslarını ilgilendiren ve bir eyaletin taraf olduğu bütün

da-

valarda ilk yargı yetkisi Yüksek Mahkeme’nin olacaktır. Daha önce sayılan bütün

diğer davalarda, Kongre’nin getireceği istisnalar ve koyacağı kurallar çerçevesinde,

hem hukuk hem de fiil bakımından, Yüksek Mahkeme temyiz yetkisine sahip ola-

caktır.”, Amerika Hakkında Amerika Birleşik Devletler Anayasası Açıklamalı, s. 31

United States Code, Title 28, Part 4, Chapter 81,

https://www.law.cornell.edu/

uscode/text/28/part-IV/chapter-81, erişim 21.03.2016, Rules of the Supreme

Court of the United States,

https://www.law.cornell.edu/rules/supct

, erişim

21.03.2016, Mehmet Emin Akgül, “Yargısal Bağımsızlık: Amerika Birleşik Devlet-

leri Örneği”, s. 119-120