449 / 545
448
Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi
ğildir. Diğer bir deyişle, bu davalara başka mahkemeler de bakabilir.
ABD Yüce Mahkemesi’nin ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı dava
sayısı iş yüküne kıyasla oldukça azdır.
41
ABD Yüce Mahkemesi yargı hiyerarşisinde en üst derecede olan
mahkemedir ve en yüksek temyiz mercidir. Mahkemenin en önem-
li görevlerinden birisi: Kanunların anayasaya uygunluğunu denetle-
mektir. Mahkemenin yaptığı denetim, Avrupa’daki anayasa mahke-
melerinin aksine, somut norm denetimidir.
42
Diğer bir deyişle, ABD
Yüce Mahkemesi hem en yüksek temyiz mercii (Danıştay, Yargıtay,
Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Askeri Yargıtay) hem de somut
norm denetimi yapan anayasa mahkemesi görevini üstlenmiştir.
43
ABD Yüce Mahkemesinin kritik bir görevi somut norm denetimi
yapmaktır. Bu görev birçok ülkede ciddi tartışmalara sebep olabil-
mektedir. Şüphesiz ABD’de de mahkemenin verdiği kararlar zaman
zaman siyaset ile hukuk arasında çekişmelere yol açmıştır. Fakat her
iki kurum oldukça uzun bir süredir ve fazla gerilime yol açmadan bu
ilişkiyi sürdürebilmiştir. Bu durumun altında yatan neden ABD’nin
demokrasi kültürüdür.
44
ABD Yüce Mahkemesi 1789-1953 yılları arasında Kongrenin yasa-
laştırdığı 76 federal kanunu ihmal etmiştir (anayasaya aykırı bulmuş-
tur). Mahkeme 1953-1998 döneminde de 76 federal kanunu anayasaya
aykırı bulmuştur. Mahkemenin eyalet yasaları konusunda daha aktif
olduğu gözükmektedir. 1789-1889 seneleri arasında 79 yasayı ihmal
eden mahkeme, 1889-1989 yıllarında 794 eyalet yasasını ihmal etmiştir.
Mahkemenin eyalet yasaları konusunda daha aktif bir tavır takınma-
sının sebebi, eyaletlerin federalizmi aşma çabasıdır.
45
Mahkemenin anayasaya aykırılık saptadığı davalar yapılan ana-
yasa değişiklikleri ile beş kez etkisiz kılınmıştır. Bunlardan ilki, mah-
41
Thomas E. Baker, “A Primer on Supreme Court Procedures”,s. 479-480
42
Zühtü Arslan, ABD Yüksek Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, s 16-17,
Baker, Thomas E., “A Primer on Supreme Court Procedures”, s. 476
43
John Paul Jones, “Yüksek Mahkeme Benzersiz Bir Kurum”, s. 9
44
John Paul Jones, “Yüksek Mahkeme Benzersiz Bir Kurum”, s. 13. Mahkemenin
verdiği bazı kararlar tartışmalara yol açmaktadır. Fakat en tartıışmalı kararların
bile önemli sayıda insan tarafından desteklenmektedir. Thomas E. Baker, “A Pri-
mer on Supreme Court Procedures”,s. 476
45
Fatih Öztürk, Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Politik Sorun Doktrini, s. 24