Dergi 128

459

TBB Dergisi 2017 (128)

Can YAVUZ

li asgari standardı belirler. Eyalet mahkemeleri bu minimum ölçüye

uymakla yükümlüdür ve bunu daha aşağıya çekemez. Fakat eyalet

mahkemeleri verecekleri kararlarla (ABD Yüce Mahkemesi tarafından

belirlenmiş olan) asgari standardı yukarı çekebilirler. Bu durumun se-

bebi federalizm ve “Üstünlük İlkesi”dir (Supremacy Clause).

İKİNCİ BÖLÜM

Mahkemenin Önemli Kararları

Bu bölümde ABD Yüce Mahkemesinin dört önemli kararına kısa-

ca değinilecektir. İlgili kararlar anayasaya uygunluk denetimi, huku-

kun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı, ifade özgürlüğü ve ırk ayrımcılığı

gibi özel önem taşıyan konulara ilişkindir.

2.1.

Marbury v. Madison

(5 U.S. 137 [1803])

2.1.1. Davanın Geri Planı

1800 yılında yapılan seçimleri Cumhuriyetçi aday Thomas Jeffer-

son kazanır.

Seçimin galibi Jefferson göreve 4 Mart 1801 tarihinde

başlayacaktır.

100

Yeni Başkan’ın görevine başlamasına kısa bir süre kala

Federalistler’in (Başkan Jefferson’un karşı görüşünü oluşturan politik

grup) çoğunlukta olduğu Kongre’ye Adliye Yasası (Judiciary Act of

1801) Taslağı getirilir. Taslağa göre, sistem içerisinde kritik önem taşı-

yacak yeni Federal Temyiz Mahkemeleri açılacaktır.

101

Yasa taslağı Fe-

deralistler ile Jeffersoncu Cumhuriyetçiler arasında ciddi tartışmalara

sebep olur. Federalistler kurulan yeni mahkemelerin ve sayısı artan

hâkimliklerin federal hükümeti, hasım eyalet hükümetlere karşı ko-

rumak için gerekli olduğunu ileri sürerler. Jeffersoncu Cumhuriyetçi-

ler ise, taslağın eyalet hükümetlerini zayıflatma ayrıca Federalistler’in

yargıyı ele geçirme teşebbüsü olarak nitelerler. Federalist Başkan John

Adams taslağı 13 Şubat 1801’de, görevi süresinin sona ermesine (ve

Thomas E. Baker, “A Primer on Supreme Court Procedures”, s. 482

ABD Federal Hükümeti resmi arşivleri,

http://www.archives.gov/federal-regis-

ter/electoral-college/votes/1789_1821.html#1800, erişim 25.03.2016

100

Joel B. Grossman, “The 200th Anniversary of Marbury v. Madison: The Reasons

We Should Still Care About the Decision, and The Lingering Questions It Left Be-

hind”, 24.02.2003,

http://writ.news.findlaw.com/commentary/20030224_gross-

man.html, erişim 25.03.2016

101

Taslağın yasalaşmış hali için bakınız,

http://www.fjc.gov/history/home.nsf/

page/landmark_03_txt.html, erişim 25.03.2016