122 / 457
121
TBB Dergisi 2017 (130)
Ersin ŞARE
ve cezada kanunilik ilkesi gereği suç işlemeye teşebbüs eden failin ce-
zalandırılması mümkün olmayacaktı.
4
Teşebbüs hükmüne genel kısımda yer verildiği ve herhangi bir is-
tisna öngörülmediği için her suç tipi için uygulanabilecektir.
5
Ancak
bir suçun icrasına başlanıp başlanmadığı ya da suçun tamamlanıp ta-
mamlanmadığını tespit etmek için ilgili suç tipinin kanundaki tarifi
esas alınacaktır.
6
Suç, çeşitli evrelerden geçerek oluşmaktadır. Suçun meydana ge-
linceye kadar geçirdiği evrelerinin bütününe suç yolu (iter criminis)
adı verilmektedir. Bu suç yolunu; düşünce, icra, tamamlanma ve son
bulma evreleri olarak ayırmak mümkündür.
7
Failde ilk olarak suç dü-
şüncesi doğar ve bunu suç işleme kararı izler.
8
Suç işleme kararı icrai
ve ihmali davranışlarla somutlaşmaya başladığında icra evresine ge-
çilmiş olur. İcra evresi de hazırlık hareketleri ve icra hareketleri olmak
üzere iki bölüme ayrılmaktadır. Kural olarak hazırlık hareketleri ce-
zalandırılmamaktadır. İcra hareketine başlanıldıktan sonra kanunda
düzenlenen suç tipindeki bütün unsurlar gerçekleşmişse suç tamam-
lanmış olur. Bazı suçlar yönünden de suçun tamamlanmasını son bul-
ma evresi izlemektedir.
9
Suç yolunu kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu kapsamında
somutlaştırmak gerekirse; bir kimse, başkasını kaçırmaya karar ver-
mişse, bu düşüncesi dışa yansımadığı sürece cezalandırılmayacaktır.
Ancak kişi, suç işleme kararının da ötesine geçerek kişiyi hürriyetin-
den yoksun kılma suçunu gerçekleştirmek için araç temin etmeye baş-
ladığında icra evresine geçmektedir. Başkasından araba temin etmek
icra evresi içerisinde yer alan hazırlık hareketi niteliğinde bir fiildir.
4
Doğan Soyaslan, Teşebbüs Suçu, Kazancı Yayınevi, Ankara/1994, s. 51.
5
Teşebbüs hükümleri her suç tipi için uygulanabilen genel hüküm niteliğinde-
dir ancak bazı suç tiplerinin yapısal özelliği nedeniyle bu suç türlerine teşebbüs
mümkün değildir.
6
Hakan Hakeri, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, 8. Baskı, Anka-
ra/2009, s. 347.
7
Nevzat Toroslu, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, Ankara/2012, s. 270.
8
Selçuk, psikolojik evre olarak adlandırdığı bu aşamada suç işleme kararından son-
ra, suçu nasıl işleyeceğini düşünme ve yoğunlaşan bu düşünceyle tasarı yapma
evresinin geleceğini ifade etmektedir. Bkz. Sami Selçuk, “Suç, Suç Yörüngesi ve
Kalkışmanın Konumu”,
Adalet Dergisi
, Yıl 74, Sayı 5, Eylül-Ekim/1983, s. 802.
9
Zeki Hafızoğulları/Muharrem Özen, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, USA
Yayıncılık, Ankara/2010 s. 327.