Dergi 130

254

Vergi Hukukunda Tekerrür ve Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ile İlişkisi

GİRİŞ

Tekerrür kurumu, ceza hukuku dışında vergi hukukunda da uy-

gulama alanı bulmakta olup VUK madde 339’da düzenlenmektedir.

Anılan düzenleme uyarınca, tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi

için, kişi hakkında vergi ziyaı veya usulsüzlük cezası kesildikten sonra

cezanın kesinleştiği tarihten itibaren, belli bir süre içinde tekrar aynı

cezanın kesilmesi gerekmektedir. Bu durumda kesilen ikinci ceza,

yine kanunda belirli oranlarda artırılarak uygulanmaktadır.

Bununla birlikte söz konusu hükmün bazı açılardan nispeten be-

lirsizliği, konu ile ilgili birçok tartışmaya sebep olmaktadır. Kesilecek

cezaların aynı tür olup olmayacağı, usulsüzlük ifadesinin kapsamı, ce-

zanın kesinleşmesinin hukuki mahiyeti bunlardan bazılarıdır. Bunun

dışında doktrinde üzerinde durulmamış hususlar da söz konusudur.

Buna örnek olarak iki cezanın da kesilmesi şartı gösterilebilir. Söz ko-

nusu kavram ilk bakışta hukuken tartışmalı gözükmemesine rağmen,

tarhiyat öncesi uzlaşma kurumu ile birlikte düşünüldüğünde durum

değişmektedir. Zira tarhiyat öncesi uzlaşmada, vergi incelemesinde

tespit edilmiş henüz kesilmemiş ve tarh edilmemiş vergi ve cezalar

konu edilmektedir. Bu durumda tarhiyat öncesi uzlaşmanın tekerrür

hükmünün uygulanmasında dikkate alınıp alınmayacağı belirsizdir.

Bu çalışmada öncelikle genel olarak tekerrür kurumundan bah-

sedilecek, ceza hukuku açısından anlamı ve mahiyeti üzerinde durul-

duktan sonra vergi hukuku açısından söz konusu kavramın nasıl ele

alındığı, şartları, sonuçları incelenecektir. Tekerrürün şartlarından ce-

zaların kesilmesi şartı üzerinde diğer tartışmalara nazaran biraz daha

fazla durulacak ve tarhiyat öncesi uzlaşma yoluna başvurulan cezalar

açısından söz konusu şartın gerçekleşip gerçekleşmediği tartışılacaktır.

I. Tekerrür

A. Kavramsal Açıdan

Kişilerin suç işledikten bir süre sonra, ikinci kez suç işlemesi du-

rumunda hukuken buna nasıl cevap verilebileceği Roma Hukukun-

dan beri tartışılan bir konudur.

Konu ile ilgili pek çok teori ve görüş

Sulhi Dönmezer - Sahir Erman, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku,

III. Cilt, 12. Bası,

Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, Ekim 1997, s. 127.