Dergi 130

303

TBB Dergisi 2017 (130)

Burcu GÖRKEMLİ

Ayrımcılık doğrudan ve dolaylı ayrımcılık şeklinde ele alınmak-

ta;

“doğrudan ayrımcılık”

, ayrımcılığın tipik görünümü olup, kişilerin

dili, dini, etnik kökeni, cinsiyeti ve bunlara benzer sebeplerle diğer

kişilere oranla farklı ve olumsuz muamelelere maruz kalmalarıdır.

Nisan 2016 tarihli 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu

Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde doğru-

dan ayrımcılık,

“Bir gerçek veya tüzel kişinin, hukuken tanınmış hak ve hür-

riyetlerden karşılaştırılabilir durumdakilere kıyasla eşit şekilde yararlanma-

sını bu Kanunda sayılan ayrımcılık temellerine dayanılarak engelleyen veya

zorlaştırılan her türlü farklı muamele”

şeklinde tanımlanmıştır.

“Dolaylı ayrımcılık”

ta ise, kişilere yönelik farklı muameleler ol-

mamakla birlikte, herkese aynı şekilde uygulanan düzenlemelerin

ayrımcılık yasağına aykırı sonuçlar doğurduğu görülmektedir.

Tür-

kiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun 2’nci maddesinin

birinci fıkrasının (e) bendinde,

“Bir gerçek veya tüzel kişinin, görünüşte

ayrımcı olmayan her türlü eylem, işlem ve uygulamalar sonucunda, bu Ka-

nunda sayılan ayrımcılık temelleriyle bağlantılı olarak, hukuken tanınmış hak

ve hürriyetlerden yararlanma bakımından nesnel olarak haklılaştırılamayan

dezavantajlı bir konuma sokulması”

şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru-

dan ayrımcılığa örnek olarak, kişinin etnik kökeni gereği ten rengi-

nin siyah olması sebebiyle bulunduğu toplum içerisinde hakaretlere

maruz kalması gösterilebilirken; dolaylı ayrımcılığa örnek olarak, bir

iş ilanında

“seyahat edebilme engeli bulunmama”

kriteri, işin esaslı unsu-

runu oluşturmuyor ise, böyle bir kriterin belirlenmiş olması erkeklere

oranla hem engelliler hem de kadınlar bakımından daha olumsuz bir

şart olarak ayrımcılığa sebep olarak gösterilebilecektir.

İş hayatında yaşanılan ayrımcılıkların başında cinsiyete dayalı ay-

rımcılık gelmektedir. Bu kapsamda, kırsal iş hayatında kadınların eği-

tim düzeyinde geri kalmaları, tarım ve hayvancılık işlerinde ağır ça-

lışma koşullarına maruz bırakılmaları ayrımcılığa örnek iken; kentsel

cılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Derleyenler:

Kenan Çayır-Müge Ayan Ceyhan, İstanbul 2012, s. 21.

İdil Işıl Gül, Hukukta Ayrımcılık Yasağı, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar, İs-

tanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Derleyenler: Kenan Çayır-Müge Ayan Ceyhan,

İstanbul 2012, s. 124.

Gül, Hukukta Ayrımcılık Yasağı, s. 124.

Gül, Hukukta Ayrımcılık Yasağı, s. 124, 125.