Dergi 130

354

Şirket Etiği ya da İtibar Yönetimi Projesi: Haklar ve Hukuk BağlamındaKurumsal Sosyal Sorumluluk

gerekli gelişim düzeyi olarak sunulmuştur. Özellikle gelişmekte olan

ülkelerde uluslararası rekabet yeterliliğine yönelik politikalar yaygın-

lık kazanmış, uluslararası pazarla uyum amacıyla farklı siyasalar ya-

şama geçirilmiştir. “Esneklik” gerek politikanın gerekse ekonominin

ana sloganı haline getirilirken, “artırılan rekabet yeteneği” çalışma ve

örgütsel koşulları belirlemeye başlamıştır. Özgür etiksel normlar veya

gönüllülük temelinde toplumsal sorumluluk gündemi belirlemeye

başlamıştır.

Neoliberal küreselleşme süreciyle birlikte gücün/iktidarın kay-

dığı saptaması konusunda günümüzde bir oydaşma söz konusudur.

Bu saptama, ulus devlet öncülüğündeki geleneksel ya da klasik ak-

törlerin gerileyen etkilerine karşılık yeni türden aktörlerin yükselişini

müjdelemektedir. Bu çerçevede çok uluslu şirketler yalnızca küresel

pazardaki bir ekonomik güç olarak değil aynı zamanda politik alan-

daki rolleriyle de dikkat çekmektedir. Dahası küreselleşmenin birden

hızlandırdığı ekonomik ve politik değişim söz konusu bu şirketlerin

hukuksal dünyalarını da inşa etmiştir. Böylece ekonomik alandan

devletin geri çekilmesi ölçüsünde gönüllülük prensibine dayanan bir

kurumsal sosyal sorumluluk anlayışı zamanla uygun bir strateji hali-

ne gelmiştir.

Kurumsal sosyal sorumluluğa dair normlaştırma çabalarını in-

celeyen Klaus Priegnitz ve Birgit Stahl bu süreçlerin şirket sorum-

luluğu açısından nihayetinde sonuçsuz kaldığını vurgulamaktadır.

Yazarlara göre “iyi/faydalı şirket” çağrıları başarısız olmuştur çünkü

şirketler kendi sorumluluklarını ancak gönüllülük prensibine dayan-

dırabildikleri oranda kabul etmektedir.

Bir başka ifadeyle, şirketler

genel olarak devlet ya da devlet üstü kurumlardan gelebilecek dü-

zenleyici girişimlere mesafeli yaklaşmakta; sivil düzenlemelere ise

kendi beklentileri ve hedefleri doğrultusunda onay vermektedirler.

Dolayısıyla beklenen, devletlerin ve devlet üstü kurumların insan

hakları merkezli ve bağlayıcı kurallar alabilmesi ve bu kararları uy-

Asbjorn Wahl, “Was können wir von der “sichtbaren Hand” im nordischen Mo-

dell lernen?”, Judith Dellheim, Günter Krause (Hrsg.), Sichtbare Haende-Staat-

sinterventionismus im Krisenkapitalismus, RLS 86, Karl Dietz Verlag Berlin 2010,

s.154-156.

Klaus Priegnitz, Birgit Stahl, “Der gute Unternehmer”, Alles Wird Gut, VSA Ver-

lag, Hamburg 2010, s. 42.