360 / 457
359
TBB Dergisi 2017 (130)
Neşe BARAN ÇELİK
vatandaşlık hukuku ile ilgili kabul edilmiş genel ilkelere uygun olarak
kullanıldığı ölçüde milletlerarası hukukta da etkili olur.
10
Bu yetkinin
bir sonucu olarak devletler milli hukuk düzenlemeleriyle belirlediği
şartları taşıyan yabancılara vatandaşlık verebilmektedir.
Türk hukukunda, gerçek kişiler bakımından Türk vatandaşlığı-
nın aslen ve sonradan kazanılması yolları asıl olarak 5901 sayılı Türk
Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiştir
11
. Çalışmamızın konusunu
oluşturan Türk vatandaşlığının istisnai haller kapsamında kazanıl-
ması, Türk vatandaşlığının sonradan ve yetkili makam kararıyla ka-
zanılması yollardan biridir. Günümüzde, vatandaşlığın, bir yandan
devletlerin maruz kaldıkları göç dalgasıyla ortaya çıkan sorunlar
nedeniyle toplumsal düzeni sağlamak, öte yandan özellikle yabancı
yatırımı teşvik etmek, ülkede istihdamın artmasını sağlamak ya da
nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyacı karşılamak gibi amaçlarla ulusal
ve uluslararası işgücü ve ekonomi politikalarına hizmet etmek için
bir araç olarak kullanılmaya başlaması, devletlerin bu yeni ihtiyaç ve
politikaları doğrultusunda vatandaşlık hukuku ile ilgili düzenlemele-
rinde değişiklik yapmasını kaçınılmaz kılmıştır. Nitekim aşağıda da
anlatılacağı üzere özellikle 2000’li yılların ikinci yarısından itibaren
çeşitli devletlerin vatandaşlık kanunlarında da etkisini gösteren bu
durum, Türk hukukunu da etkilemiş ve 2016’da Uluslararası İşgücü
Kanunu’nun (UİK) 27. maddesiyle TVK’nın istisnai haller kapsamında
Türk vatandaşlığının kazanılmasını düzenleyen 12. maddesinin birin-
ci fıkrasına yapılan eklemeyle, 04.04.2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancı-
lar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun
12
(YUKK) 31. maddesinin bi-
rinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart
sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin
olmayan veya bağımlı yabancı çocuğunun istisnai haller kapsamında
Türk vatandaşlığını kazanabileceği kabul edilmiştir.
13
YUKK’un ‘kısa
10
Vatandaşlık hukuku alanında milletlerarası hukuka uygunluk hakkında ayrıntılı
bilgi için bkz.: Güngör, Tâbiiyet s.15 vd.
11
TVK dışında, sadece göçmen olarak Türkiye’ye kabul edilen kişilerin vatandaşlığa
alınması aşağıda da anlatılacağı üzere 2006 tarihli ve 5543 sayılı İskân Kanununda
(RG 26.9.2006, S.26301) düzenlenmiştir. Ayrıca yine istisnai olarak arazi terk ve
ilhakı ile ahali mübadelesini konu edinen milletlerarası anlaşmalarda geçmişte
Türk vatandaşlığının kazanılması ya da kaybedilmesi sonucunu doğurmuştur.
Söz konusu anlaşmalarla ilgili ayrıntılı bilgi için bkz.: Güngör, Tâbiiyet, s.200-210.
12
RG 11.04.2014, S.28615.
13
Nitekim doktrinde de TVK’da değişiklik yapan bu düzenlemelerin UİK ile yapıl-