Dergi 130

362

Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması

nun yanında devletlerce belirli şartları taşıyan yabancılara sonradan

yani doğumdan sonra ve doğumdan başka sebeplere dayanarak da

vatandaşlık verilebilmektedir.

TVK uyarınca da Türk vatandaşlı-

ğı, doğumla (aslen) ve sonradan (mükteseben) olmak üzere iki yolla

kazanılabilir. Kanun uyarınca Türk vatandaşlığı, doğumla ve doğum

anından itibaren soybağı ya da toprak esasına göre aslen kazanılabile-

cekken; yetkili makam kararıyla, evlat edinilmeyle

ya da seçme hak-

kının kullanılması yoluyla sonradan da kazanılabilecektir (m.6, m.9).

Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığının kazanılması ise genel

olarak (m.11), istisnai olarak (m.12) yeniden (m.13, m.14, m.43) ve evlen-

me (m.16) yoluyla gerçekleşir.

Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılabilmesi için

ilgilinin talebi, kanunda aranan şartların yerine getirilmesi ve yetkili

makamın olumlu kararı gerekmektedir.

TVK uyarınca ilgilinin Ka-

nunda aranan şartları yerine getirmiş olması, vatandaşlığın verilme-

si hususunun devletlerin egemenlik hakkıyla doğrudan ilgili olması

sebebiyle,

vatandaşlığın kazanılması konusunda ilgiliye mutlak bir

hak sağlamayacaktır (m.10).

II. TÜRK VATANDAŞLIĞININ YETKİLİ MAKAM KARARIYLA

İSTİSNAİ HALLER KAPSAMINDA KAZANILMASI

Türk vatandaşlığının yetkili makam kararıyla istisnai haller kap-

samında kazanılması,5901 sayılı TVK’nın 12. maddesinde, ‘Türk vatan-

daşlığının kazanılmasında istisnai haller’ başlığıyla düzenlenmiştir.

Türk vatandaşlığının istisnai haller kapsamında kazanılabilmesi için

genel olarak vatandaşlığa alınmada aranan ve kişi ile vatandaşlığına

Doğan, Vatandaşlık, s.33.

TBMM’ye gönderilen tasarıda evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığının kaza-

nılması, mülga Kanunda da kabul edildiği üzere kanun hükmü gereği ve yetkili

makam kararı gerekmeden dolayısıyla kanun yolu ile vatandaşlık kazanma yolu

olarak düzenlenmişken İçişleri Komisyonundaki görüşmelerde evlat edinme yo-

luyla vatandaşlığın kazanılmasının yetkili makam kararıyla kazanma yoluna dö-

nüştüğü ve TVK m.9’da evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılma-

sının vatandaşlığın sonradan kazanılma yollarından biri olarak düzenlenmesine

rağmen konuyla ilgili hükmün (m.17) sistematik açıdan yetkili makam kararıyla

kazanmaya ilişkin hükümler arasında yer aldığı ve kanunun sistematiğini bozdu-

ğu hususunda bkz.: Doğan, Vatandaşlık, s.107, Güngör, Tâbiiyet, s.141.

Doğan, Vatandaşlık, s.65.

Gerekçe, 10.