Dergi 130

363

TBB Dergisi 2017 (130)

Neşe BARAN ÇELİK

geçmek istediği devlet arasındaki sıkı irtibat, uyum ve bütünleşmeyi

tespite yönelik olduğu ifade edilen

şartların aranmaması vatandaşlı-

ğın istisnai yolla kazanılmasının vatandaşlığın kazanılması bakımın-

dan olağan dışı bir yol

olarak değerlendirilebilmesini gerekli kılsa da,

bu yol sadece Türkiye’ye özgü bir yol değildir. Aşağıda da anlatılacağı

üzere pek çok devletin vatandaşlık kanununda, ortak soy esası ya da

bilim, ekonomi, sanat ve spor hatta askeri alanlarda ülkeye hizmette

bulunma ya da nitelikli işgücü ihtiyacını karşılama ya da o ülkeye ya-

tırım yapma gibi sebeplerle yabancıların istisnai ya da kolaylaştırılmış

ya da ayrıcalıklı usullerle vatandaşlık kazanabilmesi düzenlenmiştir

Ancak TVK’da düzenlendiği şekliyle istisnai haller kapsamında Türk

vatandaşlığını kazanabilecek gruplar belirlenirken kullanılan ölçütle-

rin Anayasanın 66/3. maddesiyle vatandaşlık hukukunda kabul edilen

kanunilik ilkesiyle uyuşmaması, idareye geniş takdir yetkisi tanıması,

uygulama güçlüğü doğuracağı, idare tarafından maksadı dışında kul-

lanılmaya elverişli olması ve yargı denetimini imkânsızlaştırması gibi

gerekçelerle doktrinde haklı olarak eleştirilmektedir.

A. İstisnai Haller Kapsamında Türk Vatandaşlığını

Kazanabilecek Olan Yabancılar

5901 sayılı TVK’da da istisnai yoldan Türk vatandaşlığını kazana-

bilecek olan yabancılar 403 sayılı mülga Kanunda

olduğu gibi sınırlı

olarak sayılmışsa da, mülga Kanunda yer alan ve istisnai yolla Türk

vatandaşlığını kazanabilecek yabancı grupları arasında sayılan; Türk

vatandaşlığını herhangi bir şekilde kaybetmiş olanların sonradan

doğmuş reşit çocukları; bir Türk vatandaşı ile evli olanlarla, eşleri ve

reşit çocukları; Türk soyundan olanlarla, eşleri ve reşit çocukları ve

bir Türk vatandaşı ile evlenme kararıyla Türkiye’de yerleşmiş olanlar

yeni Kanunda yer almamıştır.

5901 sayılı TVK, istisnai yolla vatan-

Doğan, Vatandaşlık, s.64.

Güngör, Tâbiiyet, s.99.

Bkz.: s.8.

Doğan, Vatandaşlık, s. 82;Nomer, 22. Bası, s.90; Erdem, s.141.

RG 01.07.1964, S.11742.

Bu grupların yeni Kanunda yer almaması ile ilgili değerlendirme için bkz. Bilgin

Tiryakioğlu, “Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısına Göre Vatandaşlığın Yetkili

Makam Kararıyla Kazanılması”, Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı Sempozyu-

mu 29 Şubat 2008, (Ed.Vahit Doğan/Feriha Bilge Tanrıbilir/Banu Şit), Ankara:

Seçkin 2008, s.84-85.