415 / 457
414
Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması
TVKm.12/1-b bendi ile Türk hukukuna giren bir diğer yenilik olan
ve Türkiye’de çalışmayan ancak Türkiye’de Türk Vatandaşlığı Kanunu-
nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair
Yönetmelikte belirtilen nitelik ve kapsamda yatırım yapan yabancılara
ve Kanunda sayılan aile fertlerine istisnai haller kapsamında vatan-
daşlık kazanılmasına imkân veren düzenleme değerlendirildiğinde
ise, kanaatimize göre, bu kişilere vatandaşlıktan önce belirli bir süre
için, yine pek çok ülkede farklı şekillerde örneği olan
182
ikamet, vize ve
çalışma gibi konularda kolaylıklar sağlayacak izinlerin verilmesi ve bu
izinler kapsamında Kanunda öngörülecek bir süre zarfında Türkiye’de
ikamet ettikten sonra istisnai haller kapsamında Türk vatandaşlığına
başvuru hakkının tanınması daha uygun olurdu. Bu bağlamda, kana-
atimizce, Türkiye’de yatırım yapacak olan yabancılara ve aile fertlerine
vatandaşlıktan önce uzun dönem ikamet izni verilmesi
183
ve bu kişi-
lerin ancak TVK’da tespit edilecek belirli bir süre Türkiye’de uzun dö-
nem ikamet izni sahibi olarak düzenli ikamet
184
ettikten sonra istisnai
haller kapsamında vatandaşlık için başvurabilmelerine imkânı tanın-
ması daha uygun olurdu.
185
Uzun dönem ikamet izni, Bakanlar Ku-
rulunun kısmen ya da tamamen kısıtlamalar getirme yetkisi saklı ol-
makla beraber askerlik yapma yükümlülüğü; seçme ve seçilme; kamu
görevlerine girme ve muaf olarak araç ithal etme ile özel kanunlardaki
düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları sak-
182
Örneğin İspanya, ABD, Almanya, İngiltere istenen tutarda ve nitelikte yatırım ya-
pan yabancılara önce vize serbestisi, ikamet izni gibi kolaylıklar tanımakta daha
sonra yine ilgili kanunlarında öngörülen sürelerin geçmesinin ardından vatan-
daşlık başvurusunda bulunma hakkı tanımaktadır. Bilgi için bkz.:Dilek, s.2-4;
Džankić, s.14-19.
183
YUKK uyarınca Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara sahip olması ne-
deniyle uzun dönem ikamet izni verilmesi uygun görülen yabancılar için kamu
düzeni veya kamu güvenliği açısından tehdit oluşturmama dışındaki örneğin baş-
vurudan önce kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle Türkiye’de kalmış olmak
gibi şartlar da aranmayacaktır (m.43/2).
184
YUKK m.31/1-j, Türkiye’de çalışmayan ancak Bakanlar Kurulunca belirlenecek
kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile aile fertlerine kısa dönem ikamet izni
verileceğini düzenlemiş, ancak TVK m.12/1-b bendinde ya da TVK uygulama
Yönetmeliğinde bu yabancıların Türk vatandaşlığını istisnai haller kapsamında
kazanmak amacıyla başvurabilmeleri için kısa dönem ikamet iznine bağlı olarak
geçirmeleri gereken herhangi bir süre şartı düzenlenmemiştir. Dolayısıyla kısa
dönem ikamet izni alınması vatandaşlık başvurusunda bulunulması için yeterli
olacaktır.
185
YUKK bu yabancılara ve aile fertlerine en fazla beşer yıllık sürelerle kısa dönem
ikamet izni verilebileceğini düzenlemiştir (m.31/5).