411 / 457
410
Güncel Gelişmeler Işığında Türk Vatandaşlığının İstisnai Haller Kapsamında Kazanılması
İçişleri Bakanlığı tarafından belirlenir (m.17) . Bu yabancılar ve varsa
aile üyeleri, ülkeye giriş yaptıktan sonra güvenlik kontrolünün ardın-
dan en yakın sevk merkezine götürülmek üzere mümkün olabilecek en
kısa sürede yetkili kolluk birimlerine teslim edilecek ve geçici barınma
merkezlerine sevk edilinceye veya bu merkezlerin dışında kalacaklarsa
ikametlerine yönlendirilinceye kadar kayıt ve diğer işlemler için geçici
olarak sevk merkezlerinde bekletilir (m.17, m.23).
168
Kayıt işlemlerinin
ardından kendilerine Türkiye’de kalış hakkı sağlayan, ikamet izni ye-
rine geçmeyen ve sahibine Türk vatandaşlığına geçiş hakkı tanımayan
‘Geçici Koruma Kimlik Belgesi’
169
verilir(m.22, m.25).
Göçün temel özelliklerinden biri de, göç eden kişilerin, gittikleri
ülkeye yerleşme niyetidir.
170
Bu niyet, İskân Kanununda da yabancının
göçmen olarak kabul edilme şartlarından biri olarak kabul edilmiştir.
Oysa geçici koruma, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış ve ayrıldığı ül-
keye geri dönemeyen, yabancılara verilen ve adı üstünde temelinde
geçicilik barındıran bir statüdür (YUKK m.91/1). İçerik olarak da ülke
topraklarına serbest olarak kabul, geri gönderilmeme ilkesine riayet
ve temel ihtiyaçların karşılanması unsurlarından oluşur.
171
Ülkemizde
geçici koruma statüsüyle bulunan Suriye vatandaşları arasında Türk
soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunma şartlarını sağlayan olabi-
lir. Ancak bu kişilerin sahip olduğu geçici koruma statüsü kanaatimize
göre göçmen olarak kabul edilebilmek için Kanunda aranan ‘yerleşme
niyeti’ koşulunu sağlamalarını önler
172
. Ayrıca göçmen statüsü şartları
sağlandığında, yabancıya Türkiye’ye gelmeden önce verilir ve yabancı
Türkiye’ye göçmen statüsüyle kabul edilir. Geçici koruma statüsü sa-
hibi olan yabancıların Türkiye’ye kabul edilmelerindeki temel sebep
ve usul de dikkate alındığında, kanaatimize göre geçici koruma statü-
leri devam ettiği müddetçe mevcut düzenlemeler ışığında Türkiye’ye
168
Geçici korumadan yararlanan yabancıların Türkiye’ye giriş ve kabul usulü hak-
kında ayrıntılı bilgi için bkz.:Baran Çelik, s.92-93.
169
Geçici Koruma Yönetmeliği uyarınca, geçici koruma sona eridiğinde bu belgege-
çerliliğini kaybeder ve yabancıdan geri alınır (m.22/5).
170
Öztürk Yılmaz, s.245-246. Ancak bu niyetin varlığından o kişinin vatandaşı oldu-
ğu ülkeye bir daha dönüş yapmayacağı anlamı çıkarılamayacağı gibi başlangıçta
kişi kısa ve geçici süreli olarak bir başka ülkeye gittiğinde bulunmayan bu niyetin
sonradan da oluşabileceği yönünde bkz.: Çiçekli, Yabancılar, s. 227.
171
Çiçekli, Mülteci, s.306.
172
Türkiye’de ikametine izin verilen mülteci ve sığınmacıların İskân Kanunu çerçe-
vesinde vatandaşlık kazanamayacağı ve ancak TVK’nın genel hükümleri çerçeve-
sinde vatandaşlık kazanabileceği yönünde bkz.: Çiçekli, Mülteci, s.382.