420 / 457
GÜNEY ÇİN DENİZİ TAHKİMİNDE HAKEMLİK
MAHKEMESİ’NİN İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI
VE DİĞER DEVLETLERİN DENİZ ALANLARINA
SAĞLADIĞI KORUMA:
ADA STATÜSÜNÜN SINIRLANMASI
ARBITRATION COURT’S PROTECTION ON COMMON HERITAGE OF
MANKIND AND OTHER STATE’S MARITIME ZONES IN THE SOUTH
CHINA SEA ARBITRATION: LIMITATION OF ISLAND STATUS
Uğur BAYILLIOĞLU
*
Özet:
Güney Çin Denizi tahkiminde, Hakemlik Mahkemesi, Birleş-
miş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 121/3. maddesinin şartları-
nı yorumlamıştır. Böylece tarihte ilk defa bir uluslararası yargı organı,
hukuken kaya ile ada arasındaki ayrımı yapmayı sağlayan kriterleri,
somut adasal yapılar için tespit etmiştir. Kararda, adasal yapılar do-
ğal halleri ile değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, adasal yapılarda insan
eliyle yapılan modifikasyonların ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku
Sözleşmesi’nin 121/3. maddesinde yer alan şartların yapay olarak kar-
şılanmasının, adasal yapıların hukuki statülerini etkilemeyeceğine hük-
medilmiştir. Hakemlik Mahkemesi’nin bu değerlendirmeleri neticesi,
insanlığın ortak mirasını oluşturan deniz alanları ve diğer devletlere
ait deniz alanları korunmuştur. Bu koruma, Birleşmiş Milletler Üçüncü
Deniz Hukuku Konferansı esnasında, özellikle derin deniz yatakları için
yapılan ekonomi–politik kaynaklı tartışmaları gündeme getirmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi,
Güney Çin Denizi Uyuşmazlığı, Ada, Kaya, Cezir Yükseklikleri, İnsanlığın
Ortak Mirası
Abstract:
Arbitration Court interpreted Article 121/3 of United Na-
tions Convention on the Law of the Sea in the South China Sea Arbit-
ration. Thus, it is the first time in history that an international judicial
body identified the criteria which enable the legal distinction between
an island and a rock for the concrete insular features. Insular features
have been evaluated in their natural state in the award. In this context,
it has been judged that man–made modifications of insular features
or meeting the conditions of Article 121/3 of United Nations Conventi-
on on the Law of the Sea artificially, do not affect the legal status of
the insular features. As a result of Arbitration Court’s evaluations, sea
zones forming the common heritage of mankind and other states’ ma-
ritime zones are protected. This protection revived the political–eco-
nomic debates especially on the deep seabed that took place during
the Third United Nations Conference on the Law of the Sea
Keywords:
United Nations Convention on the Law of the Sea,
South China Sea Dispute, İsland, Rock, Low–Tide Elevations, Common
Heritage of Mankind
*
Yrd. Doç. Dr., Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Ana-
bilim Dalı Öğretim Üyesi