441 / 457
440
Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkemesi’nin İnsanlığın Ortak Mirası ...
deki hayati soruyu sormuştur.
42
Bu sorunun cevabı açısından, muhte-
mel münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı ile karasuları arasında
bir ayrım yapmıştır. Gerçekten de Hakemlik Mahkemesi, muhtemel
münhasır ekonomik bölge veya kıta sahanlığından kaynaklanan eko-
nomik faaliyetlerin, BMDHS’nin 121/3. maddesi çerçevesinde zorunlu
olarak dışlanması gerektiğini, zira maddenin, bir adasal yapının hangi
şartlar altında münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı sahibi olup
olmayacağını düzenlediğini, dolayısıyla muhtemel münhasır ekono-
mik bölge ve kıta sahanlığı alanında mevcut bir ekonomik faaliyetin,
bu adasal yapıya bu alanların bahşedilmesi için yeterli kabul edilme-
sinin abes olacağını belirtmiştir.
43
Hakemlik Mahkemesi, karasuları için farklı bir yaklaşım gerekti-
ğini, zira bir med yüksekliğinin BMDHS’nin 121/3. maddesi çerçeve-
sinde zaten karasularına sahip olduğunu belirttikten sonra şu değer-
lendirmeyi yapmıştır:
44
“…121/3. madde, ekonomik yaşamın adasal yapının kendisiyle
bağlantısını gerektirmektedir. Mahkeme’ye göre bu ibare, bitişik su-
lardan ziyade, ekonomik yaşam ile adasal yapının bizatihi kendisi ara-
sında bir bağlantı gerektirmektedir. Buna göre karasularındaki eko-
nomik faaliyet, yerel halk sayesinde veya başkaca bir şekilde, adasal
yapının kendisi ile bağlantı kurulması şartıyla adasal yapının ekono-
mik yaşamının bir parçasını oluşturabilir. Küçük bir kayayı çevreleyen
karasularında avlanan ve kayayı kullanmayan açık deniz balıkçıları,
bu adasal yapıya kendine has bir ekonomik yaşam vermek için yeterli
değildir. Aynı durum, kendisini kullanmadan bir adasal yapıya bitişik
deniz yatağında bulunan mineral kaynakları çıkarma amacına tahsis
edilen bir teşebbüs için de geçerlidir.”
Söz konusu tespit, kararın kendine has ibaresinin yorumuna iliş-
kin 500. paragrafındaki tespit ile beraber değerlendirildiğinde, karasu-
larında icra edilen ekonomik faaliyetin o adasal yapının kendine has
bir ekonomik faaliyeti olarak kabulü için, hem ağırlıklı olarak dışarı-
dan tedarik edilen kaynaklara dayanmaması ve yerel halkın katılımı
ile icra edilen bağımsız bir ekonomik yaşamın sürdürülmesini sağla-
42
Ibid, para, 501.
43
Ibid, para, 502.
44
Ibid, para, 503.