Dergi 130

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda ‘Tedbir’

süre içerisinde esasa ilişkin karar verilmez ve tedbirin bu 6 aylık sü-

renin dolmasının ardından devam edeceği konusunda yeni bir karar

alınmaz ise tedbir kararı kendiliğinden kalkar.

Pratikte, başvuruların esasına ilişkin inceleme 6 aylık sürede ta-

mamlanamamaktadır. Böyle durumlarda bölüm toplantı yapıp, tedbir

kararını gözden geçirmekte ve koşullarda aksi yönde bir karar alma-

yı gerektiren bir değişiklik olmamışsa tedbir kararının belli bir süre

daha devamına karar vermektedir.

Tedbir kararı, öngörülen sürenin sona ermesi ve devamına ilişkin

bir karar alınmamış olması halinde, mahkemece tedbirin kaldırılma-

sı yönünde karar alınması halinde ve başvurunun esasına ilişkin ka-

rarda ihlal olmadığı sonucuna varıldığı takdirde yahut düşme kara-

rı verildiğinde kendiliğinden kalkar. Ayrıca pratikte ortaya çıkan bir

durum olarak belirtmek gerekir ki, kabul edilebilirlik konusunda bir

karara varılmadan evvel verilen tedbir kararları da kabul edilemezlik

kararı verilmesi halinde kendiliğinden kalkacaktır.

SONUÇ

Bireysel başvuru yolunda tedbir, bir yandan başvurudaki taraf-

ların hak ve çıkarlarını korurken, diğer yandan da mahkemenin ve-

receği kararın etkinliğini güvence altına alır ve böylece başvuru yo-

lunun işlevselliğine katkı sağlar. Bu bakımdan hak ve özgürlüklerin

korunmasında önemli bir role sahiptir. Ancak bu önemli rolün yerine

getirilmesi için, tedbirin, niteliğine ve amacına uygun bir biçimde dü-

zenlenmiş ve bu çerçevede uygulanıyor olması gerekir.

6216 sayılı Kanun md.49/5: “...Tedbire karar verilmesi hâlinde, esas hakkındaki

kararın en geç altı ay içinde verilmesi gerekir....” AYM İçtüzük md.73/4: “Tedbir

kararı verilen başvurunun esası hakkındaki kararın en geç altı ay içinde verilmesi

gerekir. Tedbirin devamı konusunda yeni bir karar alınmadığında, başvurucunun

hakkının ihlal edilmediğine ya da başvurunun düşmesine karar verildiği durum-

larda tedbir kararı kendiliğinden kalkar.”

AYM, Z.M. ve I.M. (TAK), B. No.2015/2037, 7.7.2015:

“3. Hâlihazırda incelemesi devam eden başvuruya ilişkin Bakanlık görüş yazısı bek-

lenmektedir. Ayrıca başvuru dosyasına, tedbir kararının verilmesini gerektiren ko-

şullarda herhangi bir değişiklik olduğuna dair ek bilgi veya belge de sunulmamıştır.

4. Açıklanan nedenlerle, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 73. maddesinin (4)

numaralı fıkrası gereğince, 19.2.2015 tarihli tedbirin, altı aylık sürenin dolacağı

19.8.2015 tarihinden itibaren takdiren üç ay süreyle devamına karar verilmesi ge-

rekir.”