131

182

Tam Yargı Davalarında Manevi Tazminat

bulmuş bir kavramdır. Sanayi ve teknolojinin ilerlemesiyle birlikte

maddi zararların sayısında artış olurken manevi zararlar da belirgin-

leşmeye başlamıştır. Böylece manevi zararların giderilmesi, zarar gö-

renlerin çektiği acıların dindirilerek yaşama yeniden bağlanmalarının

sağlanması amacıyla, manevi tazminat kurumu benimsenip uygulan-

maya başlanmıştır. Manevi tazminat, bugün artık bütün hukuk düzen-

lerince benimsenmiş bir yaptırımdır ve kapsamı da giderek genişleye-

rek daha fazla uygulama alanı bulmaktadır.

Tıpkı maddi zarara uğrayan kişiye maddi tazminat ödenmesi gibi

manevi tazminat da kişinin manevi bir zarara uğramasının sonucudur.

Manevi tazminat, şahıs varlığına ilişkin olup kişinin haksız bir eylem

sonucu duyduğu fiziki ve manevi acı, elem, keder, ızdırap ve yaşama

zevklerinde meydana gelen azalma nedeniyle uğranılan manevi zarar-

ları giderecek ya da hafifletecek nakit veya nakitten başka tazmin şekli

olarak tanımlanabilir.

Ancak manevi tazminat kavramı, maddi tazmi-

nat kavramından daha karmaşıktır ve üzerinde tartışmaların yapıldığı

bir kavramdır. Bunun da temel nedeni manevi zarar kavramı üzerinde

tam bir görüş birliğinin sağlanamamasıdır. Maddi zararın hem tespiti,

hem de giderilmesi daha kolay iken; manevi tazminatın tespiti, özel-

likleri ve karşılanması sorunu oldukça güçtür.

Kişinin malvarlığında meydana gelen zararın tamamen giderilme-

si ve eski durumun aynen sağlanması çoğu zaman mümkün iken; ma-

nevi varlıkta meydana gelen zararlarda, zararın tamamen giderilmesi

ve eski halin iadesi mümkün değildir. Ancak duyulan manevi üzüntü-

yü gidermek, ruhsal acıyı hafifletmek ve bozulan ruhsal dengeyi tekrar

sağlamak için de bir araca ihtiyaç vardır. Bu araç ise belirtildiği üzere

çoğunlukla bir miktar para ile olmaktadır.

Anayasa Mahkemesi’nin

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun Manevi Tazminat başlıklı 56. maddesinde de

“Hâkim, bir kimsenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi durumunda, olayın

özelliklerini göz önünde tutarak, zarar görene uygun bir miktar paranın manevi

tazminat olarak ödenmesine karar verebilir.” denilmektedir; Mustafa Kılıçoğlu

Tazminat Hukuku, İkinci Kitap, 2.Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2006, s. 943;

Yargıtay 4.Hukuk Dairesi, 15.02.2001, E: 2000/10596, K: 2001/1501, Kanunum

Mevzuat- İçtihat Bilgi Bankası;

E. Ethem Atay– Hasan Odabaşı – Hasan Tahsin

Gökcan, Teori ve Yargı Kararları Işığında İdarenin Sorumluluğu ve Tazminat Da-

vaları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2003, s. 256-257; Anayasa Mahkemesi, 11.02.1969,

E: 1968/33, K: 1969/12, Kanunum Mevzuat- İçtihat Bilgi Bankası.

A.Şeref Gözübüyük, Yönetsel Yargı, Güncelleştirilmiş 27. Bası, Turhan Kitabevi,

Ankara, 2008, s.327; Bahtiyar Akyılmaz,

“İdari Yargıda Tazminat Şekilleri ve He-