131

185

TBB Dergisi 2017 (131)

Müzeyyen EROĞLU DURKAL

minatta amaç, faili maddi bir kayba uğratmak değil de zarar görenin

zararını tazmin ederek onun malvarlığında bir çoğalma sağlamaktır.

İkinci olarak, cezalarda şahsilik prensibi geçerli olduğundan failin

ölümü ile cezalandırma yetkisi de sona erer. Oysa manevi tazminatta

fail ölse bile tazminat borcundan mirasçıları da sorumlu tutulabilmek-

tedir. Yine ceza hukukunda kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi gere-

ğince suçların ve karşılığı cezaların kanunda gösterilmesi zorunludur.

Aksi takdirde fail sorumlu tutulamaz. Ancak manevi tazminat miktarı

kanunda açıkça gösterilmemiş olup miktarı olayın özelliklerine göre

hâkim tarafından tespit edilir. Manevi tazminat cezai nitelikte olsaydı,

sorumluluk için failin kusurlu olması şartı aranırdı. Oysa kusur aran-

madan da zarar verenin manevi zararlardan sorumlu tutulduğu ku-

sursuz sorumluluk halleri olduğunu da görmekteyiz.

B. Manevi Tazminat Özel Hukukun Bir Kurumu Niteliğini

Taşır

Manevi tazminatın amacının faili cezalandırmak olmadığını savu-

nan bu görüş özellikle İsviçre ve Türkiye’de büyük ölçüde savunul-

maktadır. Bu görüşe göre manevi tazminatta amaç, zarara uğrayanın

malvarlığında bir artış sağlayarak, onun bozulmuş olan bedeni ve ruh-

sal dengesini yeniden sağlamaktır. Failin aynı fiilden dolayı cezalandı-

rılmış olması manevi tazminata hükmetmeye engel değildir. Manevi

tazminatın özel hukuk niteliği taşıdığını savunanlar bunu değişik ge-

rekçelerle açıklamaktadırlar.

1. Telafi Görüşü

Bu gerekçelerden biri,

telafi görüşü

dür. Bu görüşe göre manevi

tazminatın amacı, uğranılan manevi zararın aynen ya da nakden tela-

fi edilmesidir. Bu şekilde duyulan acının telafi edilmesi amaçlanmış-

tır. Manevi zarar, nadir de olsa aynen tazmin ve telafi edilebileceği

K. Tahir Gürsoy, “Manevi Zarar ve Tazmini”,

AÜHFD

, C: XXV, 1973, S: 1- 4, s. 10.

Ahmet Kılıçoğlu, s. 16- 17; Şeref Ertaş, Manevi Tazminatın Hukuki Niteliği ve Mik-

tarının Tespiti, İlhan Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul, 1990, s. 68; Fikret Eren,

Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C: 2, 5. Bası, İstanbul, 1994, s. 375; “Manevi

tazminat bir ceza olmadığı gibi mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını

da amaç edinmemiştir” Yargıtay 4. HD, 07.05.2002, E: 2001/12830, K: 2002/5435,

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları.