131

232

Ana ile Evlilik Dışında Doğan Çocuk Arasındaki İlişkiyi Düzenleyen Türk Medeni Kanunu ...

ten kurulmuş olup, nüfus sicilinin düzeltilmesi davası, çocuk ile ana

arasında soybağının kurulmasına değil, tespitine hizmet eder. TMK

açısından çocukla ana arasındaki soybağı doğumla kurulduğundan,

yargısal yolla kurulabilecek tek soybağı, çocukla baba arasındaki soy-

bağıdır. Diğer taraftan hükümde sadece davalıdan söz edilmiş, dava-

cıya hiç yer verilmemiş olması da, bu kuralın yalnızca babayla çocuk

arasında soybağı ilişkisinin kurulmasına yönelik olarak açılacak dava-

larda uygulanacağına işaret etmektedir.

Şu halde, çocuğun kendisini doğuran kadın dışında başka bir ka-

dının nüfus siciline kaydedilmesi halinde nüfus kaydının düzeltilme-

si talebiyle açılan davalarda ana olduğu iddia olunan kadının çocuğu

doğuran kadın olup olmadığının tespitine yönelik olarak yapılacak

genetik incelemelerle ilgili olarak başvurulabilecek hüküm HMK’nın

292/I. maddesidir. Buna göre, ana olduğu iddia olunan kadının çocu-

ğu doğran kadın olup olmadığının tespitine yönelik genetik inceleme-

ye haklı bir sebep olmaksızın rıza gösterilmemesi halinde hakim, zor

kullanarak kan ve doku alınmasına karar verebilecektir.

Kan ve doku alınmasına izin vermeyen kişiden zorla kan ve doku

alınması kişilik hakkının ihlali olup insan onuruyla bağdaşmayan bir

uygulamadır. Genetik inceleme yapılmasına haklı bir sebep olmaksı-

zın izin vermemenin yaptırımı zor kullanmak suretiyle ilgilinin be-

densel bütünlüğüne müdahale olmayıp sadece kaçınan kişi aleyhine

fiili bir karine yaratılmasından ibarettir.

Hakim, somut olayın şartla-

rına göre tıbbi incelemeyle ispatlanmak istenen olgunun ispatlanmış

sayıldığına karar verebilir.

Buraya kadar yapılan açıklamalardan varılan sonuca göre, baba

ile çocuk arasında soybağının kurulmasına yönelik davalarda soyba-

ğının tespiti amacıyla yapılacak genetik incelemeler bakımından gerek

TMK’nın 284/b.2. maddesinin gerekse HMK’nın 292. maddesinin uy-

gulanması söz konusu olabilecekken, ana olduğu iddia edilen kadının

çocuğu doğuran kadın olup olmadığının tespitine yönelik genetik in-

Oktay Özdemir/Tek, çocuğun soybağını öğrenmesindeki menfaati ile kişinin vü-

cut bütünlüğüne rızası olmaksızın müdahale edilmesi arasında büyük bir oransız-

lık olduğunu belirtmektedirler (Saibe Oktay Özdemir/ Gülen Sinem Tek, “Türk

Hukukunda Tıp Bilimindeki Gelişmelerin Soybağına Etkileri”, Prof. Dr. Mustafa

Dural’a Armağan, İstanbul, 2013, s. 925).