131

TBB Dergisi 2017 (131)

Murat GÜVEN

zidir. Bu tür ise hastanın ne iradesine ne de varsayılan iradesine dayan-

ma söz konusu olmayıp, tamamen doktor iradesine bağlı bir ötanazi

türüdür. Burada hasta yaşama iradesini kaybetmemiş ancak doktorun

hastalığı tabi seyrine bırakmak dışında bir şansı kalmamıştır. Bu tür

bir sonraki konuda açıklanacak olan “pasif ötanazi”nin bir çeşididir.

Şimdi de iradi-iradi olmayan ayrımından farklı, usulü yöntemler

açısında bir bir ayrım olan “aktif-pasif” ayırımına bakalım.

Aktif ötanazi; bir eylemle tıbbi yoldan ölüm durumunun sağlan-

masıdır. Burada ölümü sağlayan etkenler doğrudan kullanılır. Bu tür

genel olarak –daha önce de tarihi seyirde belirtildiği gibi- çok tasvip

edilen bir tür değildir. Tıp mensupları birazda var olma amaçlarından

kaynaklı olarak, aktif ötanazi konusunda biraz hassas davranmakta-

dırlar. Belli araştırmalar aktif ötanazinin yasal bir hal olmasında dahi

doktorların bu türe pek yanaşmadıklarını ortaya koymuştur.

Pasif ötanazi ise hastanın bir süre daha yaşamasını sağlayan ya-

şam destekleyici tedaviyi hastaya sunmayarak veya yaşam destekleyi-

ci tedaviyi sona erdirmek suretiyle ölümü hızlandırmak olarak kabul

edilmektedir.

Pasif ötanaziyi ölümü hızlandırmak olarak anlamak

doğru değildir. Çünkü pasif ötanazide ölüm olayı vaktinden önceye

alınmış değildir. Yalnızca ölümü geciktirici bir takım müdahalelere

başvurmama durumu mevcuttur. Burada ölümün sebebi hastanın çok

kötüleşen ve iyileşme şansının kalmaması durumudur.

Pasif ötanazide dikkat çeken şey, hareketsiz kalmış olmanın huku-

ken ne ifade edeceğini kestirmektir. Elbette kanunen aktif müdahale

her şart ve durumda geçerli ise de sorumluluk kaçınılmazdır. Fakat

buradaki durumu hukukun ötesinde, ahlaki olarak yorumlamak so-

rumluluk açısından daha geçerli bir yol olabilir. Çünkü bir şeyi yap-

mış olmakla, yapmamış olmak arasındaki fark bu konuda salt olarak

değerlendirilebilecek bir şey değildir. Bunun sebebi de olaydaki dışsal

faktörlerin yerlerini alması neticesinde ortaya çıkan hakikattir. Zira

basit bir müdahale de dahi doktorun becerisinde veya bilgisindeki ek-

siklik kişiyi hayatından edebilirken, pasif ötanazi durumunda şartlar

Ahmet Taşkın, S.173

Kudret Güven, S.15-16

Sibel İnceoğlu, S.135

Ahmet Taşkın, S.173-174