131

Ötanazi Hakkına Dair Genel Bir Değerlendirme

bunun çok daha ötesindedir. Bu sebeplerden ötürü dünya genelinde

birçok disiplinde klasik anlamda kullanılan ötanazi kavramı yerini

daha kabul edilebilir bulunan pasif ötanaziye bırakmıştır.

Genel olarak tıp camiası da pasif ötanaziyi, aktif ötanaziye naza-

ran çok daha kabul edilebilir bulmaktadırlar. Ayrıca ötanazinin Hol-

landa gibi kesin olarak kabul edilmediği birçok Avrupa ülkesinde ve

Amerika’da pasif ötanazi ile ilgili konular konunun boyutu ve şartları-

na göre mahkeme kararları ile serbest hale getirilmeye başlanmıştır.

Türkiye’de daha önce belirttiğimiz gibi aktif ötanazi kasten adam

öldürme suçu sayılmış olup, pasif ötanazide; hekimin hastanın ölece-

ğini öngörmesine rağmen, hastanın talebi üzerine tedaviyi sona erdir-

mesi, taksirle adam öldürme suçunu oluşturmaktadır. Tabi burada

taksirle adam öldürme suçunun şartlarına bakacak olursak, Türk Ceza

Kanunu’na (TCK) göre taksire:

“Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık

dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngö-

rülmeyerek gerçekleştirilmesidir.”

denilmiş olup, kişinin talebi neticesi ile

tedaviyi sürdürmemenin ne kadar bu tanımın içine girdiği tartışmaya

açıktır. Ayrıca burada belirtilmesinde yarar olan bir konu daha var ki,

o da; Sağlık Bakanlığı’nın 1998 yılında yayımlamış olduğu “

Hasta Hak-

ları Yönetmeliği

”dir. Buna göre tedavi başlamadan tedaviye rıza gös-

termeme mümkündür. Buradan çıkan sonuç ise hastalık ölümcül olsa

dahi tedaviye başlanması hastanın rızasına bağlıdır. Tedaviye başlan-

dıktan sonra tedaviyi reddetme hakkı ise yoktur. Aynı yönetmeliğin

13. maddesinde ise ötanazi ile ilgili olarak:

“Ötenazi yasaktır. Tıbbi ge-

reklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçi-

lemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dahi, kimsenin hayatına son

verilemez.”

denilmiştir. Tabii ki burada işin felsefi kısmında zannımca

ciddi çelişkiler mevcuttur. Çünkü bir yandan pasif ötanaziye kapı ara-

lanmışken diğer yandan ötanazinin topyekûn yasaklanması hususu

konusunda kani olunmuştur Bu çelişkilerin sebebi de konuya yönelik

tartışmalara çok yer verilmemesinden kaynaklıdır. Basit bir varsayım

yapacak olursak; hastanın uzman bir doktor olup, hastalığının belirti-

lerinin kaçınılmaz olarak ölümle neticeleneceğinin farkında olması ve

bundan dolayı da tedavi olmaya gerek duymamasında sorun olmaya-

Faruk Aşçıoğlu/Jale Bafra/Çetin Seçkin, Yaşamsal Desteklerin Kesilmesi ya da

Sınırlandırılması,

ATD

, İstanbul, 1995