131

TBB Dergisi 2017 (131)

Murat GÜVEN

caktır. Çünkü burada olaya kimse müdahale etmemektedir ve bu se-

beple de doğal olarak sorumlu olan kimse de yoktur. Fakat durumunu

tıbbi yardımla öğrenen bir kişinin aynı süreci yaşaması neden farklı

yorumlanmaktadır? Burada akla gelen ilk soru:

“Devletin asıl gayesinin

insanı yaşatmak mı yoksa ilgilileri görevleriyle ilgili sorumlu tutmak mı?”

ol-

duğudur. Türkiye’de ikinci ihtimal daha ağır basmaktadır. Çünkü in-

sanı yaşatma gayesinde olan bir devlet hastanın rızasını maddi-mane-

vi birçok unsur ile kazanabilir. Fakat buna ihtiyaç hiç duyulmamıştır!

Tabii ki burada temel sorun belirttiğimiz üzere konunun derinle-

mesine incelenmemiş olması ile doğrudan ilişkilidir. Aksi takdirde ko-

nuya yönelik bir takım araştırmalar mevzu bahis olmuş olsa, ötanazi

ile ilgili binlerce yıldır yapılan ayrımlar ve türler ülkemizde de bilinir

ve düzenlemeler bu perspektifte oluşturulabilirdi.

Her ne kadar konunun incelenmesinde eksiklikler olsa da ötana-

zi bakımsızlık yüzünden ölmek isteyenlerin başvurduğu bir yöntem

değildir. Bu nedenle “Hasta Hakları Yönetmeliği”nde ötanazinin ya-

saklanmış olması ve böylece düzenlemenin evleviyetle aktif ötanaziyi

de reddetmesi yerindedir, denilebilir. Çünkü: aktif ötanazi, sağlık sis-

teminin oturduğu, sosyal güvenlik haklarının tam olarak uygulandığı

ve donanım açısından bir eksikliğin hissedilmediği sistemlerde, ölme

hakkının kişiye doğrudan sunulması olarak önümüze çıkar. Fakat

saydığımız bu unsurların sınırlı olduğu ülkemizde, aktif ötanazinin,

özerklik hakkının bir parçası olmaktan ziyade, maddi, teknik ve psi-

kolojik eksikliklerden kaynaklı, zorunlu bir seçim halini alması muh-

temeldir. Bu durumda da ötanazi uygulaması olağan bir durum, hatta

mecburiyet haline gelebilecek ve bu ölçüde onu meşru kılan en önemli

faktör olan özerklik hakkından da uzaklaşacaktır.

Ayrıca pasif ötanazinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2.

maddesi olan “yaşam hakkı”na karşı da bir aykırılık oluşturmadı-

ğı görüşü hâkimdir. Çünkü burada temel gerekçe yaşama hakkının

pasif ötanazi ile bir kimsenin elinden kasten alınmış olmayacağı fik-

rinden kaynaklıdır.

Bu perspektif ışığında Avrupa İnsan Hakları

Komisyonu’nun yayımlanmamış Widner V.- İsviçre kararı, 2. madde-

de yer alan yaşama hakkının, pasif ötanaziyi tanımayı engellemediği-

Sibel İnceoğlu, S.253

Ahmet Taşkın, 174-175