dergi 132

TBB Dergisi 2017 (132)

Abdulkadir KARAARSLAN

kımdan incelemesi nedeniyle ikincil bir yasa yoludur.

Temyiz yasa

yolundan farklı olarak istinafta hem yerel mahkemece yapılan maddi

tespitler ve hem de uygulanan normun yerindeliği açısından bir de-

netleme yapılmaktadır. Bireysel başvuru yargılamasında ceza davala-

rı bakımından tüketilmesi gerekli son olağan başvuru yolu temyizdir.

Temyiz mahkemesi, yeni ceza muhakemesi sisteminde üçüncü derece

inceleme mahkemesi olarak yargılama görevi yapacaktır. İlk derece

mahkemelerinde verilen kararlar üçüncü derece mahkemesi olarak sa-

dece kanuna veya hukuka uygunluk bakımından Yargıtay tarafından

temyiz incelemesine tabi tutulacaktır.

Hukuk ve idari yargılamalarda ise tüketilmesi gerekli olağan baş-

vuru yolları istinaf ve temyizdir. Hukuk yargılamalarında, istinaf ka-

nun yolu ile ilk derece yargılama makamlarının kararları maddi ve

hukuki olarak yeniden denetlenmektedir. İstinaf kanun yolunda böl-

ge adliye mahkemeleri, ilk derece mahkemelerinin maddi vakıalar ve

deliller hakkındaki değerlendirmeleri ile hukuki değerlendirmelerini

gözden geçirmektedir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 341.

maddesi uyarınca kural olarak ilk derece mahkemelerinin nihai karar-

larına karşı istinaf başvurusu yapılabilmektedir.

Ancak HMK uyarınca

miktar ve değer bakımından bazı kararların verildiği anda kesinleştiği

unutulmamalıdır.

İstinaf kanun yolundan sonra, davanın taraflarına

açık ve ulaşılabilir diğer olağan kanun yolu temyiz incelemesidir. Böl-

ge adliye mahkemelerinin vermiş olduğu kararların hukuka uygunluk

bakımından denetimi temyiz yolu ile Yargıtay tarafından gerçekleştiril-

mektedir. Özet olarak ilk derece mahkemesi, taraflar arasındaki uyuş-

mazlığı çözmektedir; istinaf hem ilk derece mahkemesi kararını kanun

Bkz. Ayrıntılı olarak, Doğan Soyaslan, a.g.e, s.538, Bahri Öztürk, Mustafa Ruhan

Erdem a.g.e, s.703, Erdener Yurtcan, a.g.e, s.754.

Temyiz talebinin reddi kararlarına karşı da temyiz talebinde bulunulması ge-

rekmektedir. AYM bir kararında şu ifadelerde bulunmuştur: kapsamda, temyiz

talebinin reddine dair ek karara karşı temyiz kanun yoluna başvurulması, iddia

edilen ihlalin giderilmesi bakımından etkili ve öncelikli olduğundan, Anayasa

Mahkemesinin bu kuraldan ayrılmasını gerektirecek bir neden bulunmamakta-

dır. Bkz. AYM Kararı, 2012/1181 (Mehmet Şerif Ay), par.36.

Nihai kararlar dışında, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi ile bu

taleplerin kabulü halinde itiraz üzerine verilen kararlara karşı da istinaf yoluna

başvurulabildiği de unutulmamalıdır.

6100 sayılı HMK’nın 341. Maddesinin ilgili kısmı şu şekildedir: Miktar veya değe-

ri bin beşyüz Türk Lirasını geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararlar kesin-

dir.