dergi 132

334

ABD Anayasal Düzeni Üzerinde Emperyal Başkanlık Gölgesi

kün olacaktır. Görevdeki Başkan Donald Trump’

n Obama’nın Trump

Towers’ı dinlettiği iddiaları ve Trump’ın başkanlık seçim kampanyası

esnasında Rusya’nın da desteğini alarak rakibi Hillary Clinton aley-

hinde kullanılabilecek propaganda malzemesi topladığına dair haber-

ler

bu başkanlık döneminin söz konusu emperyal başkanlık kriteri

bakımından dikkate değer gelişmelere gebe olabileceğine işaret et-

mektedir.

SONUÇ

ABD’de kurucu iradenin hem tiranlığa hem de Konfederasyon ile

tecrübe ettikleri bölünmüş hükümete karşı duracak bir anayasa tasav-

vur ettiklerini söylemek yanlış olmaz. Bu doğrultuda kurucu babalar

anayasa müzakereleri neticesinde güçlü yürütmeyi aynı oranda güçlü

fren ve denge mekanizmalarıyla çevrelemeyi uygun görmüşlerdir.

Doğal olarak bu biçimsel çerçeve anayasayı uygulayanlar elinde

şekillenmiş ve kuruluş yıllarından itibaren yürütme organı

bilhassa milli

güvenlik tehditleri ve ulusal çıkarlar ekseninde yasama ve yargı karşısında güç

kazanmaya başlamıştır. Yasama ile

yürütme arasında sert ayrılık

öngören

başkanlık hükümet sisteminin beki de doğal sonucu olarak Amerikan

başkanları makamlarının güçlenmesine kolay adapte olmuşlardır.

ürütmenin bu anayasal sınırlar içinde değerlendirile

bilecek “orga-

nik ve doğal büyüme” süreci Soğuk Savaş Dönemi ile birlikte farklı

bir boyuta taşınmıştır. Truman’ın kendisine hak gördüğü başkanların

Kongre’den bağımsız ve rutin biçimde savaş yetkilerini kullanabilece-

ği savı üzerine inşa olunan bu “emperyal” güç birikimi, yürütmenin

güvenlik alanı dışına taşan aşırı gizliliği ve nihayet normal şartlarda

düşman ile mücadelede kullanılan olağanüstü yetkilerin siyasi muha-

liflere uygulanması ile taçlanmıştır.

Nixon dönemi ile zirve yapan ve 11 Eylül saldırılarıyla tekrar

uyandırılan emperyal başkanlık olgusu bugün hala ABD anayasal

düzeni üzerinde gölge gibi dolaşmaktadır. Liberal

çizgideki

Demokrat

başkanlar dahi—rakiplerince daha çok iç politikaya (çevre, sağlık si-

gortası, göç vb.) müdahaleleri yüzünden emperyal sıfatına layık görül-

“The definitive Trump-Russia timeline of events”,

trump-russia-ties-scandal-guide/timeline-of-events, (Erişim Tarihi: 24 Mart 2017).