dergi 132

330

ABD Anayasal Düzeni Üzerinde Emperyal Başkanlık Gölgesi

dışı yollardan getirilmesi (

extraordinary rendition

) ve Ulusal Güvenlik

Birimi (NSA) aracılığıyla yasa dışı dinleme davalarında mahkemelere

bilgi ve belge paylaşmama ve hatta davaların düşürülmesi talepleri

yürütme imtiyazı öne sürülerek gerçekleştirilmiştir.

Obama dönemi ise yürütmenin demokratik denetimi bakımından

umut verici gelişmelerle açılmış, yeni şeffaflık stratejisi (

new era of open-

ness

)

yürütme politikası olarak benimsen

miştir. Obama’nın 26 Ocak 2009

tarihli ilk başkanlık kararnamesi sadece görevdeki başkanlara

yürüt-

me imtiyazını kullanarak

başkanlık kayıtlarını

açıkl

amama yetkisi ver-

miştir. Ayrıca Obama idareye genel olarak Bilgi Edinme Hakkı Yasası

(

Freedom of Information Act-FOIA

) çerçevesinde bilgi taleplerine karşı

şeffaflık-gizlilik dengesinde şeffaflık yanlısı tutum izlemeleri talimatı

vermiştir.

Yalnız, bu olumlu hava çabuk dağılıp yerini öncelikle devlet sır-

rı niteliğinde ve milli güvenliğe tesir edecek bilgilerin mahkemelerle

paylaşılmaması geleneğine terk etmiştir. (

Al-Haramain Islamic Found.

v. Obama

Al-Aulaqi v. Panetta

Shubert v. Obama, Ibrahim v. Department

of Homeland Security, El-Masri, Maher Arar, and Jeppesen Dataplan dava-

ları)

. Sonrasında Beyaz Saray danışmanlarının siyasi olmayan gün-

delik meseleler için dahi (kamuoyunda rahatsızlık uyandıran Beyaz

Saray’da düzenlenen bir eğlence organizasyonuna istinaden) Kongre

komisyonlarının çağrılarına cevap vermedikleri görülmüştür. Hatta,

Başkanlık Hukuk Müşavirliği Obama’n

ın yakın danışmanlarının Kongre

komisyonlarına çağrılmaktan tamamen muaf tutulması gerektiği görüşüyle

hesap verebilirlik açısından sorunlu bu anlayışı pekiştirmiştir.

Louis Fisher, “The State Secrets Privilege: Form Bush II to Obama,” Presidential

Studies Quarterly, Cilt 46, No 1, 2016, s. 13.

Başkanlık kayıtlarından (veya arşivinden) (presidential records), 1978 tarihli Baş-

kanlık Kayıtları Yasası’nda belirtilen başkanın, başkanın birincil yardımcı perso-

nelinin veya Başkanlık İdari Teşkilatı bünyesinde başkana danışma ve yardım ile

görevli birim veya personelin anayasal, yasal veya törensel işlerin yürütülmesine

ilişkin aldıkları veya ürettikleri bütün belgeler anlaşılmalıdır. “Presidential Re-

cords Act (44 U.S.C. Chapter 22)”,

https://www.archives.gov/about/laws/pre-

sidential-records.html, (Erişim Tarihi: 8 Mart 2017).

“Executive Order 13489—Presidential Records”,

https://www.gpo.gov/fdsys/

pkg/FR-2009-01-26/pdf/E9-1712.pdf, (Erişim Tarihi: 13 Mart 2017).

“Immunity of the Assistant to the President and Director of the Office of Political

Strategy and Outreach from Congressional Subpoena,” 15 Temmuz 2014,

h t t p : //www . j u s t i c e . g o v/ s i t e s /d e f a u l t / f i l e s /o p i n i o n s / a t t a c h -

ments/2014/07/25/simas-immunity-final_1.pdf, (Erişim Tarihi: 20 Mart 2017).