133

283

TBB Dergisi 2017 (133)

Remzi DEMİR

b) Üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine yol açacak olan ameli-

yatlar (yumurtalıkların alınması gibi operasyonlar) öncesinde,

c) Düşük over rezervi olup henüz doğurmamış veya aile öykü-

sünde erken menopoz hikâyesinin üç uzman tabipten oluşan sağlık

kurulu raporu ile belgelendirilmesi durumu”

Yönetmelikte üreme hücresi ve gonad dokusu saklanması ser-

bestisine izin verilen tıbbi zorunluluk hallerinin hem erkekler hem de

kadınlar yönünden ayrı ayrı ve sınırlayıcı biçimde sayılması konuya

verilen önemi göstermektedir. Ancak bu düzenlemenin yönetmelik

yerine kanunla yapılması yerinde olacaktır.

C. ÜREMEYE YARDIMCI TEDAVİ UYGULAMALARINA

RIZA

Hukuk düzenimize göre, üremeye yardımcı tedavi uygulamala-

rında

bu tıbbi müdahaleden yararlanabilecek evli çiftlerin ikisinin

de rızası baş koşuldur. Bu kuralın ayrıksı durumu, tıbbi zorunluluk

hallerinde tek bir kişinin üreme hücreleri veya gonad dokularının sak-

lanması halleridir. ÜYTE Yönetmeliği’nin 20/2-3. maddesinde sayılan

tıbbi zorunluluklardan birinin ya da bir kaçının gerçekleşmesi duru-

munda, dokusu alınacak ve saklanılacak kişinin yazılı rızası yeterlidir.

Bu yazılı rızanın bağlı bulunduğu formalite Yönetmeliğin 19/2 mad-

desinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre:

“ÜYTE yaptırmak üzere başvuran adayların evli olmaları ve bu

Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-8’deki Bilgilendirilmiş Muvafakat

Formunu doldurarak birlikte işlem yaptırmaları gerekir. Eşlerin nüfus

cüzdanı ve evlilik cüzdanı asılları görülmek suretiyle fotokopileri ve

fotoğrafları alınır. Bu belgelerin kişilere ait olup olmadığı kontrol edi-

lerek işlemlere başlanır.”

Bu maddede belirtilen Ek-8’deki form doldurulduktan sonra evli

çiftin her ikisi ve ünite sorumlusu tarafından imzalanır. Onam formu

tedavinin uygulanmasından bir gün önce çiftlere verilir. Böylelikle

onam formunun okunarak üzerinde düşünüp karar verilmesi sağla-

Mehmet Emin Özgül, Yeni Tıbbi Yöntemlerin Hukuka Uygunluğu, İstanbul,

2010,s.132