133

278

Üreme Hakkına İlişkin Tıbbi Müdahalelerde Rıza

ölümünden sonra, yine kocanın dondurulmuş üreme hücresiyle, sağ

kalan kadının üreme hücresinin laboratuvar ortamında döllendirile-

rek sağlanan embriyonun sağ kalan kadının döl yoluna ya da kanalına

enjekte edilmesi üzerine doğan çocuğun soybağı baba yönünden so-

runlar oluşturmaktadır.

Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları Ve Üremeye Yardımcı

Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik’te yer alan m. 20/5 hükmü-

ne göre;

“Adaylardan fazla embriyo elde edilmesi durumunda eşlerden

her ikisinin rızası alınarak embriyolar dondurulmak suretiyle sakla-

nır. Saklama süresinin bir yılı aşması halinde her yıl embriyonun sak-

lanması için çiftler mutlaka başvuruda bulunarak taleplerinin devam

ettiğini ifade eden imzalı dilekçe vermelidir. Eşlerin birlikte talebi, eş-

lerden birinin ölümü veya boşanmanın hükmen sabit olması halinde

ya da belirlenen süre son bulduğunda saklanan embriyolar müdürlük-

te kurulacak komisyon tarafından tutanak altına alınarak imha edilir.

Bakanlıkça elektronik kayıt sistemi oluşturulması halinde merkezde

saklanan embriyolara ilişkin bilgiler bu sisteme kaydedilir.”

Koca öldükten sonra imha edilmesi gerektiği halde yönetmeliğe

aykırı olarak imha edilmeyen dondurulmuş üreme hücresiyle ya da

embriyoyla denenecek hiçbir yapay döllenme uğraşısında babalık ka-

rinesinden söz edilemez. Zira kocanın ölüm anı, laboratuvar aşama-

sında embriyonun oluşmasına rastlasa bile, sağ kalan eşin döl yatağı-

na tutunma gerçekleşmediğinden babalık karinesi yerine Türk Medeni

Kanunu’nun 301. maddesinde yer alan dava yoluyla babalık hükmü-

nün kurulması gerekir. Sağ kalan eşin, ölen kocasının sağlığında te-

min olunmuş ve dondurulmuş spermi ile eşinin ölümünden sonra do-

ğurması sonucunda, biyolojik babanın mirasçıları hasım gösterilerek

açılacak dava ile elde edilecek babalık hükmüyle ölen baba ile çocuk

arasında soybağı ilişkisi kurulacaktır.

Bu hükme göre;

Özlem Tüzüner, Adli Genetik ve Tıbbi Biyoloji Bilimlerinin Soybağı Hukukuna

Etkileri, İstanbul, 2016,s.65; Burcu Kalkan Oğuztürk, Türk Medeni Hukuku’nda

Biyoetik Sorunlar, İstanbul, 2011,s. 387