133

451

TBB Dergisi 2017 (133)

Çiğdem Mine YILMAZ / Sevgi BOZKURT YAŞAR

I. TÜRK MEDENİ KANUNUNDA MAL REJİMİ KAVRAMI VE

EŞLERİN YETKİLERİ

A. Mal Rejimi Kavramı ve Mal Rejimi Sözleşmesinin Konusu

Mal rejimi, eşlerin malvarlıklarının kendi aralarında ve üçüncü

şahıslarla olan ilişkilerini sonuca bağlayan kurallar olarak tanımla-

nabilir.

Bu hükümlerle, eşlerin mevcut malvarlıklarının mülkiyeti-

nin hangi esaslarla nasıl düzenleneceği; malların yönetimi, mallardan

yararlanma ve mallara ilişkin tasarrufların nasıl olacağı, eşlerden her

ikisine birden ait olan mallardan sorumluluk ve malvarlığının tasfi-

yesinin nasıl yapılacağı düzenlenmektedir. Eşlerin evlilik birliğinin

giderlerine katılmasını, evlilik birliğinin üçüncü şahıslara karşı tem-

sili, bu temsil dolayısıyla çıkan borçlardan sorumluluk gibi hususla-

rı düzenleyen hükümler ise eşlerin hangi mal rejimini benimsediğine

bakılmaksızın geçerli olan ve dar anlama mal rejimi kurallarına tabi

olmayan hükümlerdir.

Mal rejimi yukarıdaki bilgiler ışığı altında şu şekilde tanımlana-

bilir: Eşlerin evlilik birliğinin kurulması öncesinde sahip oldukları ve

birliğin devamı sırasında edindikleri malvarlığı üzerindeki hak ve yet-

kilerini ve evliliğin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde de mal-

varlığına giren değerlerin akıbetini düzenleyen kurallar bütünüdür.

Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) mal rejimleri, Aile Hukuku ki-

tabının dördüncü bölümünde düzenlenmiştir. TMK m. 202’den 217’ye

kadar devam eden ve “

Genel Hükümler

” başlığını taşıyan birinci ayrım-

daki hükümler, mal rejimi türlerinin tamamı için uygulanacak nitelik-

tedir. Bu hükümler mal rejimi hukukunun genel ilkelerini büyük öl-

çüde emredici hükümlere dayalı olarak belirlemektedir.

TMK m. 202

vd. yer alan, mal rejimine ilişkin düzenlemeler, genel malvarlığı huku-

ku kurallarından kısmen saparak, evlilik sırasındaki mal varlıklarına

ilişkin eşlerin birbirlerine ve üçüncü kişilere karşı olan konumlarını

da belirler. Bu anlamda mal rejimi hukuku, eşlerin mal varlığına iliş-

kin ortaya çıkan temel bir kısım soru ve sorunlara cevap arar. Kanun

Bilge Öztan, Aile Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2015, s. 395.

Zafer Zeytin, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, Seçkin Yayıncılık,

Ankara 2005, s. 26.

Mustafa Alper Gümüş, Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve

Mal Rejimleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008, s. 217.