133

456

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

şanma/evliliğin iptali ve mevcut mal rejiminin hâkim kararıyla mal

ayrılığına dönüştürülmesidir.

Ölüm halinde evlilik kendiliğinden

sona erdiğinden, eşler arasındaki mal rejimi de ölüm anında sona erer.

Sözleşmeyle başka bir rejime geçme halinde bu sözleşmenin yapıl-

dığı tarihten itibaren yasal mal rejimi sona erer. Haklı sebeplerle mah-

kemece mal ayrılığına karar verilmesi halinde ise, eşler arasında dava

tarihinden itibaren mal ayrılığı rejimi geçerli olur. Boşanma veya ay-

rılık kararı verilmesi halinde de mal rejimi, davanın açıldığı tarihten

itibaren

sona ermiş olur.

TMK m. 219 sadece temel bir kural öngörmektedir. Ancak bu ku-

ralın istisnaları aşağıda açıklanacağı üzere vardır.

Medeni Kanun’un

yukarıda anılan hükmü çerçevesinde “

karşılık

” kavramı, hukuki işlem-

lerde mübadele değeri olarak sunulan gerek maddi gerek kişisel edim

olabilir. Emek karşılığı edinilmiş olma kavramı ise kanun koyucu ta-

rafından TMK m. 219/II’ de beş bent halinde örnek olarak

sayarak

tanımlamaya çalışmıştır. Kanun koyucu 219/I’ de “

özellikle şunlardır

”

ifadesi ile bu beş bentteki sayılanlar dışında da edinilmiş mal olabile-

ceğini işaret etmektedir.

Birinci bentte; bir eşin çalışmasının karşılığı olan edinimler edinil-

miş mal olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda, eşlerin ücret karşılığı iş

görmesi, eşlerin ticari işletme faaliyetine dönük çalışmaları, sermaye

kazançları edinilmiş maldır. Bir ticari işletmenin itibari ve marka de-

ğeri sınai ürün sayıldığından, endüstriyel değer artışı da

ekonomik

faaliyete dayandığı için edinilmiş mallardan sayılmalıdır.

Aynı mad-

denin iki ve üçüncü bentlerinde ise; eşlerden birine yapılmış bulunan

sosyal güvenlik veya yardım kurumlarının ödemeleri

çalışma gücü-

nün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar; adın gaspı, ekonomik kişilik

Gümüş, s. 227;Akıntürk/Ateş, s. 149; Öztan, s. 435.

Eşlerden birinin gaipliğine karar verilmesi halinde ise gaiplik kararının

kesinleşmesi ile de mal rejimi sona ermiş olur, Akıntürk/Ateş, s. 196.

Abdülkerim Yıldırım, Türk Aile Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara 2014, s. 103.

Öztan, s. 436.

Gümüş, s. 254.

Konjonktürel değer artışı ise pazar mekanizmasındaki arz ve talebe bağlı olarak

değiştiğinden, kazanç kavramına dahil değildir, Öztan, s. 442.

Öztan, s. 441.

Emekli maaşı, emekli ikramiyesi, kıdem tazminatı, yaşlılık, engellilik, işsizlik

ücreti gibi kazançlar bu kapsamadır.