133

510

Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri Çerçevesinde Anonim Şirketlerde Bağlı Nama Yazılı ...

bulunacak pay sahipleri veya üçüncü kişilerin ise ortaklık tarafından

temsil edilmeleri gerektiği yönündedir.

249

Payları edinen kişi/kişiler,

gerçek değeri öğrendiği tarihten itibaren bir ay içinde bu fiyatı red-

detmez ise, ortaklığın devralma önerisini kabul etmiş sayılır (TTK m.

493/6).

Borsaya kote edilmiş nama yazılı paylarda ise TTK m. 495/3 uya-

rınca miras, mirasın paylaşılması, eşler arasındaki mal rejimleri hü-

kümleri veya cebri icra yoluyla

250

iktisap hallerinde, devralanın pay

sahibi sıfatı alması reddedilemez. Bu duruma ortaklığa devralana pay-

larını gerçek değeri üzerinden almayı önererek, pay defterine kayıt-

tan imtina olanağı da tanınmamıştır.

251

Ortaklık payı edinen kişiyi pay

defterine kaydı zorunlu olup, oy hakkından yoksun pay sahibi olarak

pay defterine kayıt imkânı bulunmaz.

252

Bu duruma esas sözleşmede

öngörülen yüzdesel iktisap sınırı aşılmış olsa dahi payı edinen kişinin

herhangi bir hak sınırlamasına tabi olmaksızın kaydı zorunludur (TTK

m. 495/3).

253

249

Tekinalp, Bağlam Sistemi, s. 55; TTK m. 493/4’te genel kaçış klozunun düzenlen-

diği m. 493/1 den farklı olarak ortaklığın ilgili payları kimlerin hesabına alabile-

ceği düzenlenmemiş olmakla birlikte, doktrinde TTK m. 493/4 düzenlemesinin

genel kaçış klozundan farklı ve daha dar yorumlanmasına gerek olmadığı kabul

edilmekte ve bu sebeple ortaklığın payları kendi veya diğer pay sahipleri veyahut

üçüncü kişi hesabına satın alabileceği kabul edilmektedir. Kläy, Vinkulierung, s.

208; Sevi, s. 298.

250

Kaynak kanun İBK 685/d 3’ten farklı olarak cebri icra uyarınca payların edinilmesi

hali de devir sınırlamalarının ileri sürülemeyeceği kanuni devir halleri arasına

alınmıştır. Eleştirisi için Bkz.: Uzel, s. 175 vd; Altay, s. 619 vd.

251

Payları borsada işlem gören bir anonim ortaklığın, kanuni bir iktisabı önlemeyi

gerektirecek ortaklık menfaatinin bulunmadığından, ortaklığa devralma

önerisinde bulunarak, devri onaylamama yetkisi tanınmamıştır. Bkz.: Tekinalp,

Bağlam Sistemi, s. 63-64.

252

Forstmoser/Meier-Hayoz/ Nobel, §44, N. 210; Payları edinen kişi tanınma iste-

minde bulunmadığı süre zarfında pay sahipliği haklarını kullanamaz, TTK m.

495/3 uyarınca tanınma istemi ortaklığa yöneltildiğinde devralanın pay defterine

kaydı zorunlu olup, doktrinde 497 ve 498 hükümlerinin dikkate alınarak tanınma

kararına kadar isteme bulunan kişinin oy hakkından yoksun pay sahibi olarak

pay defterine kaydedilmesi ve tanınma kararına kadar yönetsel haklar dışındaki

tüm pay sahipliği haklarını kullanabileceği kabul edilmektedir. Tanınma açısın-

dan esas sözleşmesel bağlam bakımından bir değerlendirme yapılamayacağı ve

bu sebeple en kısa sürede pay sahipliği sıfatının kendisine tanınması gerektiği

kabul edilmektedir. TTK m. 498’ deki 20 günlük sürenin kıyasen uygulanması ve

ortaklığın olumlu kararının bu süre içinde bildirileceği kabul edilmektedir. Uzel,

s. 174-175.

253

TTK m. 495/3 emredici nitelikte bulunup, aksine bir düzenlemenin esas

sözleşmeye eklenmesi kesin hükümsüzdür. Akın, s. 165-166.