133

507

TBB Dergisi 2017 (133)

Çiğdem Mine YILMAZ / Sevgi BOZKURT YAŞAR

3. Eşler Arasındaki Mal Rejimi Hükümleri ile Bağlı Nama

Yazılı Payları İktisabının Hukuki Sonuçları

Kanuni bağlamın düzenlendiği TTK m. 491/1 hükmünde devrin

miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya

cebri icra yolu ile iktisap edilmesi halinde kanuni bağlam hükmünün

uygulanmayacağı açık bir şekilde düzenlenmiştir. Bu sebeple eşle-

rin mal rejimi hükümleri kapsamında payı edinimleri halinde bedeli

tamamen ödenmemiş bir payın iktisabının teminat verilmesi şartına

bağlanması veya satın alma teklifinde bulunma hakkı kullanılarak en-

gellenmesi mümkün değildir.

Esas sözleşmesel bağlam hükümleri açısından ise payların borsa-

ya kote edilmiş olup olmamasına göre bir ayrım yapılmalıdır.

Borsaya kote edilmemiş bağlı nama yazılı payların kanunda belir-

lenen irade dışı devir hallerinde TTK m. 493/4 ve TTK m. 494/2’nin

dikkate alınması gerekmektedir. TTK m. 493/4 uyarınca ortaklık mi-

ras

240

mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya

cebri icra yolu ile iktisap edilmesi halinde payları edinen kişiye pay-

larını gerçek değeri ile devralmayı önerdiği takdirde onay vermeyi

reddedebilir.

241

Böylece payların eşler arasındaki mal rejimleri hüküm-

leri gereği iktisap edildiği hallerde ortaklığın esas sözleşmedeki bağ-

lam hükümlerine dayanamayacağı, bu halde ortaklığın elindeki tek

imkânının payları edinen kişiye, paylarını gerçek değeri ile devralmayı

önererek devre onay vermekten imtina edebileceği kabul edilmiştir.

242

240

Bu hüküm ile getirilen istisnai düzenlemenin kapsamına hem kanuni mirasçılar

hem de vasiyet şeklinde iradi mirasçıların girdiği kabul edilir. Akın,, s. 118.

241

Payların kanuni devir ile edinimine ilişkin TTK 493/4’te sayılan hallerin sınırlı

sayıda olmadığı, benzer intikal hallerinin de bu hüküm kapsamında değerlendiri-

lebileceği doktrinde belirtilmektedir. Özellikle birleşme, bölünme, malvarlığının

devri, özelleştirme, MK 54 ve MK 640 uyarınca intikaller bu kapsama sayılmakta-

dır. Detaylı bilgi için Bkz.: Uzel, s. 162 vd. birleşme ve bölünme bakımından aynı

yönde Akın, s. 122. TTK m. 493/4 gerekçesinde de sayılan edinim hallerinin sınırlı

sayıda olmadığı belirtilmiştir. Birleşme esnasında pay edinimi hali için Bkz.: BGE

109 II 130 vd. Forstmoser/Meier-Hayoz/Nobel 44 N 174.

242

Payların gerçek değerinin belirlenmesi konusunda ortaklık ile devralan arasında

uyuşmazlık çıkması olasılığı dikkate alınarak devralana ortaklık merkezinin bu-

lunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvurarak payların gerçek değerini

mahkeme aracılığı ile tespit ettirme olanağı tanınmıştır. Bu halde değerlendirme

giderleri ortaklık tarafından ödenir (TTK m. 493/5). Bu tür kanuni geçiş hallerin-

de TTK m. 493/3 ün de kullanılması söz konusu değildir. Uzel, s. 154.