134

222

Vergi Affından Yararlanan Mükellef için Mütalaa Geri Alınabilir mi?

(3) Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları,

özel affa rağmen etkisini devam ettirir.”

Buna göre genel af, hem cezayı hem suçu ortadan kaldırır. Özel

af ise suçu değil, sadece cezayı ortadan kaldırmaktadır. Diğer bir ifa-

deyle genel af halinde ceza mahkûmiyetinin bütün cezai sonuçlarıyla

birlikte fiilin suç olma niteliği de yok olur. Özel af ise fiilin suçluluk

niteliğini değil, hükmedilen cezayı ortadan kaldırır, azaltır veya başka

cezaya çevirir. Ayrıca hem genel hem de özel af “toplu” veya “birey-

sel” olarak iki ayrı türde çıkartılabilmektedir.

Hukuk sistemlerinde affın kabul edilmesinin başlıca sebebi, ya-

pılmış muhtemel haksızlıkların ortadan kaldırılmak istenmesi olarak

gösterilir. Ancak bu noktada af yetkisinin sık sık kullanılmasının, ce-

zaların suç işlenmesini önleme amacını gölgede bırakacağı da eleştirel

olarak ifade edilmektedir.

Diğer taraftan affın gerekli olup olmadığına dair yapılan tartış-

malar bir yana, hangi anayasal organın af çıkartma konusunda yet-

kili olduğu, af yetkisinin kapsam ve usulü, kuvvetler ayrılığı ilkesi ve

buna paralel olarak mahkemelerin bağımsızlığı ve kararların bağlayı-

cılığıyla doğan çelişki, affedilecekler açısından affın bir hak oluşturup

oluşturmadığı, affın bir türünü oluşturan genel afla, şüpheli ve sanığın

suçsuzluğunu ispatlama imkânının elinden alınıp alınamayacağı ko-

nuları zamanla affa dair hukuken ele alınması gereken sorunlar olarak

belirginleşmiştir.

Ancak olgusal bir gerçeklik vardır ki sosyal veya hukuki endişe-

lere rağmen, her devlette az ya da çok “affetme yetkisi” kullanılarak

“suçlular” affedilmektedir. Diğer taraftan affedilmenin nesnesi olarak

suçlular ele alınsa da, affın farklı hukuki hedeflerinin de bulunduğunu

ifade etmek gerekir.

Gözler, s.299. Bu konuda toplu ve bireysel çıkartılan genel affa dair örnekler için

bkz. Duygu Çağlar Doğan, Ceza Hukukunda Af, Ankara Üniversitesi Sosyal Bi-

limler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2012, s.88. Özel affa dair örnekler

için bkz. Doğan, s.177.

Ayrıntı için bkz. Sözüer, s.222. Ayrıca bu yöndeki ifadeleri için Mualla Öncel-

Ahmet Kumrulu-Nami Çağan, Vergi Hukuku, Ankara 2007, s.220; Nami Çağan,

“Türk Hukukunda Vergi Cezalarının Affı”,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Dergisi

, Ankara 1972, C. 29, S.1, s.122.

Döner, s.35-39.