134

224

Vergi Affından Yararlanan Mükellef için Mütalaa Geri Alınabilir mi?

kanunla kaldırılabilir.

Bu halde vergi hukukunda af hukuki yapı iti-

bariyle “kanun” formatında oluşmalıdır.

Kanun koyucunun, yeni bir kanuni düzenleme ile düzenlemeden

yararlanacaklar açısından vergi ve/veya ceza ödeme ödevini zama-

nında eksiksiz yerine getirenlere göre avantajlı bir durum oluşturması

halinde, adına bakılmaksızın “vergi affı” olarak nitelenen bir düzen-

lemeden bahsedilmesi gerekir.

Bu doğrultuda adı; vergi barışı, tah-

silatın hızlandırılması, kaynakların ekonomiye kazandırılması, varlık

barışı, kamu alacaklarının yeniden yapılandırması olsa da vergi ödev-

lerini yerine getirmeyenlerin tabi olacağı hukuki sonuçları hafifleten

tüm düzenlemeler vergi affı niteliğindedir.

Vergi affı genel anlamda devletin tek taraflı olarak alacağından

vazgeçmesiyle gerçekleşen, vergi cezalarını tamamen veya kısmen

sona erdiren bir neden olarak ele alınır.

Vergilendirme yetkisinin so-

mutlaşmasıyla birey ile arasında kamusal bir borç ilişkisi yürüten dev-

letin, vergi kanunlarına riayet etmeyen bu nedenle ceza ilişkisi tesis

etme imkânı bulunduğu bireye bir fırsat vererek ona yaptırım uygula-

maktan vazgeçmesi ve böylece “vergiye uyum” sorunu yaşayan mü-

kellefe, alacaklı devlet tarafından bir imkân önerilmesi bu kapsamda

değerlendirilir.

Diğer taraftan esasen vergi cezalarına odaklanan vergi affı, vergi

cezalarının yanında vergi aslını da içerebilmektedir. Vergi affını dü-

zenleyen yasalarda, tarh edilmiş vergilerin belli bir süre içinde öden-

mesi şartıyla, bunlara ilişkin gecikme zammı ya da gecikme faizlerinin

affedileceği de öngörülebilmektedir.

Kanun koyucu, vergi veya cezanın mahiyetine, tarhiyat türüne,

vergiyi doğuran olayın tarihine, açılan veya açılacak davadan vazgeç-

meye, vergi ve cezanın kesinleşmiş olup olmamasına, cezaların asıl ve

ferilerine göre belirleyeceği kapsam ve şartlara bağlı olarak vergi aslı/

S. Ateş Oktar, Vergi Hukuku, İstanbul 2011, s.161.

Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, Bursa 2016, s.305.

Dönmez, s.10; Şenyüz, s.306. Örneğin 2016 yılında çıkartılan vergi affı niteliğini

haiz, 6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun.

Öncel-Kumrulu-Çağan, s.153.

Yusuf Karakoç, Vergi Ceza Hukuku, Ankara 2016, s.333.