24 / 705
23
TBB Dergisi 2018 (134)
Özde DEREBOYLULAR
“
sosyal hukuk devleti
” ilkelerine karşılık gelmektedir.
44
Ayrıca bu ilkeye,
Anayasa’nın bu temel hükümleri yanında milletvekillerinin yemin et-
mesinde (KKTC AY m. 82) ve devletin başı olan Cumhurbaşkanının
yemin etmesinde (KKTC AY m. 100) de vurgu yapılmıştır. Bu durum
hukuk devletine verilen önemin göstergesidir.
“
Hukuk devleti
” ya da “
hukukun üstünlüğü
” ilkelerinin Anayasa’da
Cumhuriyetin temel nitelikleri arasında gösterilmesi, eksiksiz ve ku-
sursuz bir düzenin kendiliğinden sağlanması için yeterli değildir.
45
Hukuk devletinin birtakım temel unsurları vardır ve hukuk devletinin
tam anlamıyla sağlanabilmesi için bu unsurların bir arada bulunması
gerekmektedir. Bu unsurları şu şekilde belirtmek mümkündür: Temel
hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması, yasaların Anayasaya
uygunluğunun sağlanması, yönetimde hukuka bağlılığın sağlanma-
sı, yargı kuruluşlarının bağımsızlığını ve güvenilirliğini sağlayacak
koşulların yerleştirilmesi ve devlet etkinliğinin belirliliği ilkesi.
46
Bu
unsurlardan hareketle, hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesi
için, hukuki güven ortamının sağlanması, devletin işlemlerinde hu-
kuka bağlı kalınması ve bağımsız yargı organlarının denetimine tabi
olunması, insan haklarına saygılı ve hukukun üstün değerlerine bağlı
kalınması gereklidir.
B- Hak Arama Özgürlüğü
“
Hak
” sözcüğü hem hukuk dilinde hem de günlük hayatta sıkça
kullanılan sözcüklerden biridir. Hakkın pek çok tanımı olmakla bir-
likte özel hukukta kabul gören tanımlardan bir tanesi de, “
hak, hukuk
düzenince korunan bir menfaattir
” biçimindedir.
47
İcra hukuku da esasen
bozulan menfaat dengesinin yeniden tesisini sağlamaya çalışır. Ne var
ki hak, yasalarca kabul edilse dahi hayata geçirilmedikçe, soyut bir
kavram olmaktan öteye geçemez.
48
Hakkın yasalarca güvence altına
alınmış olması, onun gerçekleşebilmesi için tek başına yeterli değildir.
Önemli olan, hakla ilgili yasaların uygulanıp hayata geçirilebilmesidir.
Hak arama özgürlüğü, temel hak ve hürriyetlerin birinin ihlali halinde
44
Sağlam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, s. 21.
45
Sağlam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, s. 45.
46
Sağlam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, s. 45 vd.
47
Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 53.
48
Şanlı Aslangül, “Hak Arama Özgürlüğü ve Savunma”,
TBBD,
1988(1), 20-28, s. 20.