134

TBB Dergisi 2018 (134)

Özde DEREBOYLULAR

olarak da adil yargılanmanın gerçekleşmesidir.

Hak arama özgürlü-

ğü, pek çok demokratik devletin anayasasında korunduğu gibi Ku-

zey Kıbrıs’ta da anayasal bir hak olarak güvence altına alınmıştır. Bu

hak, Anayasa’nın ikinci kısmında düzenlenen temel haklar arasında-

dır. Anayasaya göre, “

Hukuk devletinde kimse Anayasa ile veya Anayasa

gereğince kendisine gösterilen mahkemeye başvurmak hakkından mahrum

bırakılamaz. Herkes, yurttaş hak ve yükümlülüklerinin veya kendisine karşı

yapılan suçlamanın karara bağlanmasında, yasa ile kurulan bağımsız, taraf-

sız ve yetkili bir mahkeme tarafından, makul bir süre içinde adil ve açık bir

surette davanın dinlenmesi hakkına sahiptir

” (KKTC AY m. 17). Maddenin

3. fıkrası “

Ulusal güvenlik, anayasal düzen, kamu düzeni, kamu güvenliği

veya genel ahlak yararına olduğu veya küçüklerin çıkarları veya tarafların

özel hayatlarının korunması için gerekli olduğu ve yayının, adaletin sağlan-

ması için mahkemece zararlı görüldüğü özel durumlarda, mahkeme duruşma-

nın kısmen veya tamamen kapalı yapılmasına karar verebilir

” şeklinde olup

açık duruşmaya getirilebilecek sınırlamalara yer vermektedir.

KKTC Anayasası’nın

Temel Hak ve Özgürlüklerin Özü ve Sınırlanma-

sı

başlıklı genel sınırlama nedenlerini düzenleyen 11. maddesine göre,

temel hak ve özgürlükler ancak özüne dokunmadan, kamu yararı,

kamu düzeni, genel ahlak, sosyal adalet, ulusal güvenlik, genel sağlık

ve kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak gibi nedenlerle, ancak

yasa tarafından sınırlandırılabilir. Görüldüğü üzere, kişilerin hak ara-

ma özgürlüğü sadece Anayasa’nın 11. maddesinde gösterilen neden-

lerden biri ve yasa tarafından gösterilmesi suretiyle kısıtlanabilir. Bu

açıklamaların tümü hiç tereddütsüz icra alanında da geçerlidir.

Hak arama özgürlüğünün kısıtlanması, haklı bir nedene dayan-

malıdır. Mağdur olduğu görüş ve iddiasında bulunan herhangi bir

kimsenin, mağduriyetini gidermek için yetkili mahkemeye başvurma-

sı, onun anayasal hakkıdır. Kişinin mahkemeye başvurma hakkının

elinden alınması veya bu hakkın kullanılmasının son derece zorlaş-

tırılması, Anayasa’nın 17/1. maddesine aykırılık teşkil edecektir. An-

cak, Anayasa’nın 11. maddesinde ifadesini bulan nedenlerden herhan-

gi birisi söz konusu olursa, kişinin mahkemeye başvurabilme hakkı, o

hakkın özüne dokunmamak koşulu ile kısıtlanabilir.

Yukarda Ana-

Özekes, s. 122.

KKTC AYM, 10. 5. 2001, D. 2/2001, Dava No: 3/2001.