134

Kuzey Kıbrıs’taki İcra Uygulamalarının Hukukun Üstünlüğü ve Hak Arama Özgürlüğü ...

yetkili makamlara başvurulabilmesini güvence altına almaktadır. Ki-

şilere haklarını elde etme ve haklarını ihlallere karşı etkin bir biçimde

koruma hürriyeti tanınmadığı müddetçe, bir hakkın gerçek anlamda

varlığından söz edilemez.

Hukuk devleti ilkesinin en önemli unsurlarından biri; etkin, ger-

çek ve adil bir yargı denetiminin açık olmasıdır. Hak arama özgür-

lüğü, hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Kişiye yalın şekilde yargı

organlarına başvurma olanağının sunulmuş olması, bir devlete hukuk

devleti niteliği kazandırmaz. Günümüzde, özellikle hukuk devleti il-

kesiyle bağlantılı olarak şeklen bir hukuki korumanın sağlanmış olma-

sı yeterli görülmemekte, etkili hukuki korumanın gerekliliğine vurgu

yapılmaktadır.

İnsan hakları ve temel özgürlüklerin korunmasında ilk ve asli gö-

rev egemen devletindir.

Ardından ise, uluslararası kuruluş ve sözleş-

melerin bu alandaki yetkileri gelmektedir. Hak arama hürriyeti, hukuk

devleti ilkesinin, adalete erişim düşüncesinin bir yansımasıdır.

Kişiye

etkin, gerçek ve adil bir yargı denetimi sunmak hukuk devletinin en

önemli unsurlarındandır. Çünkü, hukuk devletinin bir sonucu olarak,

bireylerin aralarındaki uyuşmazlıkları çözmek ve hak aramak için ken-

diliğinden kuvvet kullanmaları yasaklanmıştır.

Buna bağlı olarak, bi-

reylerin devlete karşı hakkın dağıtılmasını talep etme ve yargı hakları

bulunmaktadır. Meşru vasıta ve yollar dışında hak arama, çoğu zaman

suçtur.

Devlet kendisine yöneltilen bu talebi yerine getirmekten, hak-

kın dağıtımından kaçınamaz. Bireylerin hak arama özgürlüğü ve bu

çerçevede gerektiğinde yasal haklarını talep etme hakları bulunmak-

tadır. Bu talep mümkün olan en kısa yoldan ve en etkin bir biçimde

karşılanmalıdır. Kişiye yalın şekilde yargı organlarına başvuru imkânı

tanınmış olması, bir devletin hukuk devleti niteliğini kazanması için

yeterli değildir; önemli olan, tam ve gerçek anlamda yargı organlarına

başvurunun ve hak arama özgürlüğünün sağlanması, bunun devamı

Özekes, s. 123; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 57.

Gözübüyük/Gölcüklü, s. 412.

Ayvaz Cebre, “Hak Arama Yolları ve Adil Yargılanma Hakkı”,

TAAD

., C.1, Y.

2, S. 5, 2011, 373-396, s. 374; Sibel İnceoğlu, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve

Anayasa, İstanbul 2013, s. 439.

Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin/Özekes, s. 57.

Mesut Aydın, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hak Arama Özgürlüğü”,

AÜSBFD,

S. 61(3), 2006, 1-37, s. 4.