134

258

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

GİRİŞ

Kamu düzeni kavramı, Türk hukukunda sıklıkla kullanılan bu se-

beple de herkesin aşina olduğu bir kavramdır. Bununla birlikte, isti-

naf incelemesi bakımından ayrıca üzerinde durulması gerekmektedir.

Öncelikle ifade edilmelidir ki istinaf sebepleri Hukuk Muhakemeleri

Kanunu’nda sayılmamıştır. İstinaf sebepleri kanun koyucu tarafından

sınırlandırılmadığı için ilk derece yargılamasında maddi hukukun

uygulanmasındaki hatalar, maddi vakıaların tespitindeki eksiklikler

ya da usul kurallarına aykırılıklar istinaf sebebi olarak ileri sürülebi-

lecektir. Kanunda sayılmamakla birlikte, istinaf sebeplerinin istinaf

başvurusu sırasında taraflarca belirtilmesi, istinaf başvurusunun ba-

şarıyla sonuçlanabilmesi için bir zorunluluktur. HMK m.342/2-e uya-

rınca istinaf yoluna başvuran, istinaf sebeplerini ve gerekçesini açıkça

belirtmelidir. Bu, istinaf dilekçesinin temyiz dilekçesinden en önemli

farkıdır. İstinaf sebepleri, dilekçede açıkça belirtilmemişse, Bölge Adli-

ye Mahkemesi (BAM) ön incelemede istinaf başvurusunu kural olarak

reddedecektir (HMK m. 352).

Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.355, istinaf incelemesinin istinaf

dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağını öngörmek-

tedir. Bu çerçevede sebebe bağlılık ilkesinin kabul edildiği ifade edile-

bilir. Temyiz incelemesinden farklı olarak, bölge adliye mahkemesinde

yapılacak incelemede tarafların ileri sürdüğü sebeplerle bağlı kalınma-

sının nedeni, bölge adliye mahkemesinin ilk derece mahkemesinin ka-

rarının kanuna aykırılığını tespit etmesi hâlinde, çoğu zaman yeniden

yargılama yaparak yeni bir karar verebilmesidir. Tercih edilen istinaf

sisteminde, ilk derecedeki yargılama tümüyle tekrarlanmamaktadır.

Bu sebeple istinaf incelemesi sadece tarafların dilekçelerinde belirtmiş

oldukları istinaf sebepleri ile sınırlı tutulmuştur.

Bununla birlikte, istinaf sebepleri ile bağlı olma kuralına bir istis-

na getirilmiş ve istinaf incelemesini yapan bölge adliye mahkemesi-

nin kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözeteceği

kurala bağlanmıştır. İstinaf dilekçesini düzenleyen 342. maddenin son

fıkrasına göre, istinaf dilekçesi, başvuranın kimliği ve imzası ile baş-

vurulan kararı yeteri kadar belli edecek kayıtları taşıması durumunda

diğer hususlar bulunmasa bile reddolunmayıp 355. madde çerçeve-

sinde gerekli inceleme yapılır. Kendisine yollama yapılan HMK m.355