134

260

İstinaf Kanun Yolunda Kamu Düzeni Kavramı

Kamu düzenini ilgilendiren hususlarda bölge adliye mahkemesi

istemle bağlı olmaksızın re’sen inceleme yapar. Kamu düzenine aykı-

rılık kavramının kapsamı nasıl belirlenecektir? Bu husus Gerekçe’de

şu şekilde açıklanmaktadır:

“Örneğin, kamu düzenini ilgilendiren görev

kuralına aykırılık bölge adliye mahkemesince re’sen incelenir. Yine dava şart-

larının var olup olmadığı bölge adliye mahkemesince re’sen araştırılır. Bunun

gibi, re’sen araştırma ilkesinin geçerli olduğu davalarda bölge adliye mahke-

mesi tarafların istemiyle bağlı olmaksızın ilk derece mahkemesinin kararını

inceler.”

Anılan düzenlemelerdeki temel ölçüt kamu düzeni gibi soyut ve

belirsiz bir kavram olunca, öncelikle bu kavramın ne anlama geldi-

ğinin açıklanması ve tartışılması gerekmektedir. Bu noktada kamu

düzeni kavramının kapsamını belirlemek, aynı zamanda bölge adliye

mahkemesinin resen inceleme yapma yetkisinin sınırlarını belirlemek

anlamına geldiği için irdelenmeye değerdir. Bölge adliye mahkeme-

sinin resen inceleme yetkisinin sınırları, kamu düzeni kavramına ve-

rilecek anlama göre dar veya geniş olabilecektir. Kamu düzeni kav-

ramının dar veya geniş yorumlanması ise kanun koyucunun istinaf

hükümlerini düzenlerken güttüğü istinafta sınırlı yargılama yapılması

amacının gerçekleşmesi veya bu amacın aşılması sonuçlarından birini

doğurabilir mi? Tartışılmalıdır.

I. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN İSTİNAF SEBEPLERİ İLE

BAĞLILIĞI VE BU KURALIN İSTİSNASI OLARAK KAMU

DÜZENİ KAVRAMI

1. Kamu Düzeni Kavramına Genel Bakış

Türk hukuk sözlüğünde kamu düzeni genel olarak, bir ülkede-

ki kurum ve kuralların, devletin güvenliğini, kamu hizmetlerinin iyi

işlemesini, bireyler arasındaki ilişkilerde huzuru ve toplumsal barışı,

hukuk ve ahlak kurallarına uygunluk ile sağlayan düzen şeklinde ta-

nımlanmaktadır.

Kamu düzeni kavramının genel bir tanımını yap-

mak mümkün olsa da sınırlarını ve kapsamını tespit etmek oldukça

güçtür. Bunun bir sebebi, her hukuk dalının kendi konusu ve amacı-

Bkz. TC Adalet Bakanlığı Hukuk Sözlüğü