134

306

İstinafta Yeni Vakıa ve Delil İncelemesi

delili yalnızca taraflarca gösterildiğinden, istinaf incelemesi sırasında

tanık dinletme talebi yeni delil gösterme yasağına tâbi olacak ve söz

konusu yasak yalnızca, HMK.m.357/f.III’teki şartların varlığı halinde

aşılabilecektir. Ancak, ilk derece yargılaması sırasında tanık gösteril-

mişse, aynı vakıa hakkında istinaf aşamasında yeni bir tanık gösteril-

mesi ise, HMK.m.360’ın ilk derece mahkemesinde uygulanan yargı-

lama usûlüne yaptığı atıf uyarınca, ikinci tanık listesi verme yasağına

ilişkin düzenleme getiren HMK. m.240

c.2 çerçevesinde mümkün

olmayacaktır.

İstinaf aşamasında, ilk derece mahkemesindeki yargılamaya iliş-

kin eksikliklerin yeniden tahkikat yapılarak giderilmesi amaçlandı-

ğından, uyuşmazlığı çözüme kavuşturmakla görevli olan hâkim, dava

dosyasındaki eksikliklerin tamamlanması, vakıaların açıklığa kavuş-

turulabilmesi için re’sen başvurabileceği ispat araçlarından yararlan-

malıdır.

Ayrıca, HMK.m.360 uyarınca, istinafa ilişkin hüküm bulun-

mayan hallerde ilk derece mahkemesinde uygulanan yargılama usûlü

bölge adliye mahkemesinde de tatbik edilecektir. HMK.m.360’daki

düzenlemeyi, HMK.m.357/f.I hükmüyle birlikte değerlendirecek

olursak, ilk derece yargılaması sırasında re’sen bilirkişi incelemesi ve

keşif yaptırılmasına karar verebilen hâkimin, istinaf incelemesi sırasın-

da da söz konusu delillere re’sen başvurabileceği anlaşılmaktadır. Ge-

rek istinaf yargılamasının amacını, gerekse HMK.m.360 hükmünü göz

önünde bulundurduğumuzda, HMK.m.357/f.I’de sözü geçen

“re’sen

göz önünde tutulacaklar” ifadesinin delilleri de kapsamına aldığı so-

nucuna ulaşmamız mümkündür.

HMK.m.360’ın ilk derece yargılamasına yaptığı atıf üzerine,

hâkimin davayı aydınlatma ödevini düzenleyen HMK.m.31 hükmü,

bölge adliye mahkemesi nezdindeki yargılama sırasında da geçerli

olacaktır.

Bu bağlamda, hâkim hem taraflarca ilk derece yargılaması

sırasında tanık deliline dayanılıp dava dosyasına ibraz edilmiş olan

Bölge adliye mahkemesi, bilirkişi ve keşif delilleri bakımından re’sen delil topla-

ma yetkisini, ilk derece mahkemesi bu yetkisini hiç kullanmadığı veya kullanmış

olmakla delillerin toplanmasına ilişkin kurallara uymadığı ya da o delillerden

elde edilen sonuçtan tatmin olmadığı takdirde kullanabilecektir (Çiftçi, s.561-562).

Aziz Serkan Arslan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Me-

deni Usul Hukukunda Delillerin Toplanması ve Doğrudanlık İlkesi, Ankara 2012,

s.247.