134

301

TBB Dergisi 2018 (134)

Nur BOLAYIR

B-İstinaf Aşamasında Yeni Delil Getirme Yasağı

HMK.m.357/f.I’de düzenlenmiş olan istinaf incelemesi sırasında

yeni vakıa ve yeni delil getirme yasağının vakıalar bakımından aşı-

labilmesi için Kanun’da hiçbir istisna kabul edilmemiş; buna karşılık

deliller bakımından HMK.m.357/f.III’de bu yasağa istisna getirilmiş;

ilk derece mahkemesinde usûlüne uygun olarak gösterildiği halde in-

celenmeden reddedilen veya mücbir sebeple gösterilmesine olanak

bulunmayan delillerin bölge adliye mahkemesi tarafından incelene-

bilmesine imkân tanınmıştır. Belirttiğimiz iki halden birinin varlı-

ğı durumunda, bölge adliye mahkemesi hâkimi taraflara delillerini

göstermeleri ve akabinde ibraz edebilmeleri, başka yerden getirtile-

cek olan belgeler için gerekli giderleri ödemeleri için uygun bir süre

verecektir.

Doktrinde ileri sürülen,

kanaatimizce de isabetli olan görüşe göre

ilk derece mahkemesi önünde usûlüne uygun olarak gösterilmesine

rağmen incelenmeden reddedilmiş olan deliller

gerçek anlamda yeni

bir dava malzemesi olarak kabul edilmemelidir; çünkü söz konusu

deliller daha önceden taraflarca mahkemeye bildirildiğinden mahke-

me ilgili delillerin varlığından haberdardır. Bu çerçevede hâkim, dava

dosyasına girmiş olan delilleri taraflarca getirilme ilkesinin uygulan-

dığı davalarda da re’sen inceleyebileceğinden, anılan özel düzenleme

olmasaydı bile, istinaf yargılaması sırasında o deliller mahkeme tara-

fından zaten inceleme konusu yapılabilecekti. Ayrıca, usûlüne uygun

olarak gösterilmiş bir delilin haksız olarak hiçbir gerekçe gösterilmek-

HMK. m.357/f.III’teki düzenleme saklı kalmak kaydıyla, yargılamanın gecik-

mesini önlemek ve tarafların kötü niyetle davayı uzatma çabalarını engellemek

amacıyla istinaf aşamasında yeni delil getirilmesi yasaklanmıştır (İstinaf El Kitabı,

s.55).

Mehmet Akif Tutumlu, Delillerin Gösterilmesi ve Toplanmasında Kesin Süre, An-

kara 2008, s. 59.

İstinaf El Kitabı, s.55; Akkaya, s.291; Meraklı Yayla, s.126-127; Pekcanıtez/Özekes,

Pekcanıtez Usûl, s.2250.

Hâkim, gösterilen bir delilin hukuka uygun şekilde elde edilip edilmediğini, iliş-

kilendirildiği çekişmeli vakıa ile gerçekten alakalı olup olmadığını, ispat şekli ba-

kımından kabul edilip edilemeyeceğini yerine getirmesi gereken temel ödevleri

dâhilinde değerlendirmelidir. Bu sebeple, hâkim söz konusu ödeve aykırı davra-

narak gösterilen delilleri incelemeden reddettiği takdirde, kanun koyucu istinaf

aşamasında o delillerin sonradan gösterilmesine imkân tanımıştır (Tutumlu, İsti-

naf Yargılaması, s.61; Tutumlu, Usul Hukuku Sorunları, s.33).