134

469

TBB Dergisi 2018 (134)

Murat AYDOĞDU / Serdar NART

Kanunun 2/I hükmü gereğince, kültür varlığı, 1970 tarihli UNES-

CO konvansiyonun 1. Maddesinde düzenlenen kategoriler içinde yer

alan, dinsel veya dünyevi açıdan arkeoloji, tarih öncesi ve tarihsel de-

virlerde, sanat veya bilimsel açıdan önem taşıyan eserlerdir.

Alman hukukunda da 30 yıllık süre kabul edilmiştir (§438/I,

Nr.1a-b BGB); ancak bu süre, eşyanın üstün hak sahibi olan 3. kişi tara-

fından zapt tehlikesine karşı kabul edilmiş tüm satılan eşya bakımın-

dan geçerli olan bir süredir. Buna göre, taşınır eşyanın satışından ve

tesliminden ya da taşınmazın satışı ve tescilden itibaren 30 yıl içinde

herhangi bir kişi hak iddia edip satılanı zapt ederse, alıcının satıcıya

rücu hakkı doğar. Alman hukukunda bu şekilde 30 yılı konmasının se-

bebi, §197/I BGB gereği, 3. kişinin mülkiyet veya sınırlı ayni hakkının

zaten en geç 30 yıl içinde zamanaşımına uğramasıdır.

Bunun dışında, anılan hüküm sahte eser satışları bakımından uy-

gulama bulmayacaktır. Zira, gerçek diye satılan sanat eserleri, kültür

varlıkları içinde değerlendirilemeyeceğinden 30 yıllık zamanaşımına

tabi tutulmayacaktır.

E. Satım Sözleşmesinde Zamanaşımı Sürelerinin Kısaltılmasına

İlişkin Değerlendirmelerimiz (Art.210/IV OR)

Art.210/IV hükmüne göre, “zamanaşımının yasal sürelerinden

daha aşağıda olacak şekildeki kısaltılması” geçersizdir. Bu düzenleme,

aslında Art.199 hükmünde de değişiklik öngören 16 Mart 2012 tarihli

Kanun Taslağındaki düzenlemenin Art.199 hükmü değişikliği kısmın-

sürenin belirlenmesinin eleştirmek gerektiği, zira diğer bütün eşyalarda öğren-

me tarihinin hiçbir önemin olmadığını, dolayısıyla bu şekilde bir düzenlemenin

kanunun bütünlüğüne aykırı olduğunu ileri sürmektedir. Honsell, bunun yerine

değişik eşyalar bakımından farklı sürelerin belirlenmiş olmasını önermektedir.

21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun

3. maddesinin birinci bendinde Kültür varlıkları”; tarih öncesi ve tarihi devirlere

ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da

tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün

değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz

varlıklardır.” Şeklinde tanımlanmıştır.

Reinicke/Tiedtke, Nr.665-666; HK-BGB/Saenger, §438, Nr.3; HK-BGB/Dörner,

§197, Nr.1-2.

Beat Schönenberger, “Picasso Revisited? - Unechte Kunstwerke und das Kul-

turgütertransfergesetz”, Festschrift für Ingeborg Schwenzer zum 60.Geburtstag

(Band I und II), 2011, s.1546.