134

588

Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu

Dolayısıyla bu faaliyetlerin engellenebilmesi için Suriye Arap Cum-

huriyeti ülkesinde bir kuvvet kullanma eyleminin gerçekleştirilmesi

zorunluluğu doğmuştur.

24 Ağustos 2016 tarihinde başlayıp, 29 Mart 2017 günü sona erdiği

açıklanan ve “Fırat Kalkanı Harekâtı”

adı verilen kuvvet kullanımı

eylemi, uluslararası alanda çeşitli tartışmaları da beraberinde getirmiş-

tir. Bu tartışmalardan birisi de, Harekâtın uluslararası hukuk açısın-

dan meşru olup olmadığı sorunudur. Zira kimi devletler, Harekâtın

uluslararası hukuka aykırı olduğunu iddia ederken,

Türkiye, haklı

olarak Harekâtın uluslararası hukuk açısından meşru olduğunu ile-

ri sürmektedir. Her ne kadar Harekât sona ermiş olsa da, uluslarara-

sı hukuka aykırılığı iddiaları nedeniyle, ilerde Türkiye Cumhuriyeti

Devleti’nin sorumluluğunun ileri sürülmesi ihtimal dâhilindedir. Bu

durumda Türkiye’nin bu eyleminin meşruluğunun, uluslararası hu-

kuk açısından şimdiden doğru değerlendirilmesi ve konunun açıklığa

kavuşturulması gerekmektedir.

Bu çalışmada Harekâtın uluslararası hukuk açısından değerlendi-

rilmesi yapılacaktır. Bunun için öncelikle Harekâta neden olan geliş-

melerin tarihî arka plânı ele alınacak, Harekâtın hedefi olan örgütle-

rin ve bu örgütlerin eylemlerinin niteliği değerlendirilecek, Harekâtın

iç hukuka ve özellikle de uluslararası hukuka uygun olup olmadığı

sorunu tartışılacaktır. Harekâta ilişkin olarak uluslararası hukuk bo-

yutuyla ele alınabilecek çeşitli konular olsa da, çalışmamızı Harekâtın

meşruiyeti sorunu ile sınırlandırdık.

1- Tarihî Arka Plân

Bazı Arap devletlerinde ortaya çıkan ve “Arap Baharı” olarak ad-

landırılan halk hareketleri Suriye’ye de sıçramıştır. 15 Mart 2011 ta-

rihinde başlayan barışçıl protestolar, zamanla isyana dönüşmüştür.

Suriye’de yönetimmuhaliflerinin, rejim tarafından sert tedbirlerle bas-

kı altına alınması sonucu, muhalif gruplar rejime karşı silahlı mücade-

le başlatmıştır. Kimisi diğer devletlerce desteklenen rejim karşıtı mu-

Çalışmamızda “Fırat Kalkanı Harekâtı” ifadesini tercih ettik. Zira medyada ve

zaman zaman resmî çevrelerce “Fırat Kalkanı Operasyonu” ifadesi kullanılsa da,

çoğu resmî açıklamalarda “Fırat Kalkanı Harekâtı” ifadesi kullanılmaktadır.

Bu konuya aşağıda değinilecektir.