134

635 / 705

634 Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu
Suriye kaynaklı ve Türkiye’nin ve halkının güvenliğini tehlikeye atan bu teh-
ditleri önlemekte ne yeterli ne de isteklidir.163 BM Sözleşmesi’nin 51’inci
maddesi çerçevesinde, tek başına ya da kolektif şekilde kendini savunmak,
uluslararası hukuka göre doğal hakkımızdır. Buna dayanarak, Türkiye, Küre-
sel Koalisyonun üyeleriyle koordinasyon içinde hareket etmek de dâhil olmak
üzere, Suriye’deki DAEŞ’e karşı kendi vatandaşlarını ve topraklarını korumak
ve terör tehdidine karşı koymak için gerekli ve orantılı askeri hamleleri başlat-
mıştır...” ifadelerini içeren bir mektup göndermiştir.164
Gereklilik ilkesi, barışçı çözüm yollarının uygulanabilir ya da
uygulansa bile etkili olmadığı anlamına gelir. Kuvvet kullanımına
başvurmadan önce, barışçı çözüm yollarının tüketilmiş olması ya da
barışçı çözüm yollarının sonuç vermeyeceğinin açık olması gerekir.165
BM Şartı’nın 2/3. maddesi, BM üyelerinin “uluslararası nitelikli uyuş-
mazlıklarını uluslararası barış, güvenlik ve adaleti tehlikeye düşürme-
yecek şekilde, barışçı yollarla çözeceklerini öngörmektedir. Ancak BM
Şartı, devletleri muhatap almaktadır. Teröristler bu sistemin dışında-
dırlar. Teröristlerin saldırılarının önlenmesi için barışçıl yöntemler de-
nense bile, bu hiçbir şekilde teröristlerle müzakereyi de kapsayan bir
yükümlülük olarak anlaşılmamalıdır.166 Doğrudan Türkiye ve DAEŞ
arasında olmasa bile, genel olarak Suriye’deki durum için barışçı yol-
lar tüketilmiştir. Taraflara ateşkes çağrısı yapılmış, Annan Planı dev-
reye sokulmuş, BM Güvenlik Konseyi de 2042 sayılı Kararla bunu
onaylamış olmasına rağmen taraflar ateşkes kurallarına uymamıştır.
2043 sayılı Güvenlik Konseyi kararı ile oluşturulan BM Gözlemci Mis-
yonundan (UNSMIS) da ateşkesin sağlanması konusunda bir sonuç
alınamamıştır. ABD, Avrupa Birliği ve Arap Birliğinin uyguladığı
yaptırımlar etkili olamamıştır. Diğer bir ifade ile barışçı çözüm yolları
tüketilmiştir.167
163 Vurgu bize aittir.
164
hukumetinden-bmye-tarihi-daes-mektubu (E.T. 24.07.2017). Taşdemir’e göre de
Türkiye, DAEŞ ve PYD/YPG’ye karşı “yönetilemeyen alan”, “aciziyet” ve “de-
vam eden saldırı” ölçütleri çerçevesinde Suriye’ye bireysel meşru müdafaa hak-
kına sahiptir. Fatma Taşdemir, “Kuvvet Kullanma Hukuku (Jus Ad Bellum) Açı-
sından IŞİD İle Mücadele”, Suriye, Çatışma ve Uluslararası Hukuk, Ed.: Fatma
Taşdemir, Nobel Yayınları, Ankara, 2016, s. 83
165 Topal, s. 151
166 Hancılar, s. 74
167 Ülkü Halatçı Ulusoy, “Uluslararası Hukuk Açısından Libya ve Suriye Örneğinde