134

631 / 705

630 Uluslararası Hukuk Açısından Fırat Kalkanı Harekâtının Meşruluğu Sorunu
Meşru müdafaa hakkı, tehdidin devlet dışı aktörlerden kaynaklan-
ması durumunda hedef devletin ülkesi üzerindeki egemenlik hakla-
rından mahrum bırakılmasına imkân vermez.151 Bununla birlikte, oto-
rite boşluğunun bulunduğu ve bu boşluğun hedef devlet tarafından
doldurulamaması durumunda, terör saldırısına maruz kalan devletin
gereken tedbirleri alması olağan kabul edilmelidir. Suriye’de de yöne-
timin acziyeti dolayısıyla bir otorite boşluğu mevcuttur. Türkiye’nin
güvenliğini sağlaması açısından otorite boşluğu bulunan bölgede ge-
reken tedbirleri alması, orantılılık ilkesine aykırı kabul edilemez.
Bu konuyla bağlantılı olarak, Türkiye’nin, Harekâtın sona ermesi-
ne rağmen Suriye topraklarında kalmaya devam etmesinin orantılılık
ilkesini ihlâl ettiği, meşru müdafaa hakkının sınırlarını aştığı iddia-
sının bir sonucu olarak, Türkiye’nin artık “işgalci” konumda olduğu
yönünde tartışmalar da gündeme gelmektedir.152 İşgal rejimi, bir dev-
let ülkesi üzerinde, bu ülke devletinde hukuksal olarak ayrılmadan,
yabancı askeri kuvvetlerin varlğı ve belirli bir süre bunların denetimi
altında bulunma durumudur. İşgal ile istilayı da karıştırmamak ge-
rekmektedir. İstila, bir devlet ülkesine yabancı askeri kuvvetlerin gir-
mesini belirtir ve belirli bir süreklilik gösteren işgal rejiminden farklı-
dır. İşgal rejiminde işgalci devlet, işgal edilen ülke üzerinde doğrudan
bir yönetim düzeni oluşturmaktadır. Bununla birlikte işgal rejiminde,
denetim altına alınan devletin ülkesi, işgal devletinin ülkesini oluş-
turmamaktadır. İşgal devletinin, işgal edilen ülkeyi ülkesine katması
uluslararası hukuka aykırıdır. 1907 tarihli La Haye IV. Kara Savaşı Ku-
ralları Sözleşmesi, işgal rejimine ilişkin kurallar getirmektedir. İşgal
rejiminde gerek işgal eden devletin, gerekse yerli halkın çeşitli hak ve
yükümlülükleri bulunmaktadır.153 Türkiye, denetim altına aldığı böl-
151 Topal, s. 153
152 Örneğin bkz. Shane Reeves-David Wallace, “Has Turkey Occupied Northern
Syria?”,
(E.T. 11.05.2017); Salman Rafi Sheikh, “Turkey’s “Illegal Invasion” of Syria: Opera-
tion “Euphrates Shield” Turns Into Operation “Occupation”, -
into-operation-occupation/5548280 (E.T. 11.05.2017); Ryan Goodman, “Turkey’s
US-Backed Operation in Syria Has Created an International Armed Conflict”,
international-armed-conflict/ (E.T. 11.05.2017)
153 Pazarcı, s. 180 vd. İşgal rejimi hakkında ayrıca bkz. Ayşe Nur Tütüncü, İnsancıl
Hukuka Giriş, Beta Yayınları, İstanbul, 2006, s.135 vd.; Françoise Bouchet-Saulni-