134

TBB Dergisi 2018 (134)

İpek Sevda SÖĞÜT

mesinin yasak olduğu hükmünü içerirken; tedavi amaçlı embriyo üre-

timinin (yukarıda sayılan embriyo elde etmeye ilişkin tüm yöntemler

dikkate alınarak) mümkün olup olmadığı sorununu da açıklığa kavuş-

turmalıdır.

Hazırlanacak kanunda; ÜYTE ile elde edilen artık embriyolar ile

isteme bağlı gebelik sonlandırılmasından elde edilecek embriyonun

hukuki statüsü, bu embriyoların kök hücre çalışmalarına kaynaklık

edip edemeyeceği (kanaatimce artık embriyoların, hangi aşamada,

hangi kurallar çerçevesinde artık embriyo olarak nitelendirilebileceği

belirlenerek, kök hücre kaynağı olarak kullanılmasında hukuki ve etik

bir engel bulunmamaktadır) açıkça ortaya konulmalıdır.

Embriyonik kök hücre çalışmalarının hangi kurallar çerçevesinde

gerçekleştirilebileceği ve ilgili kurallara uyulmaması halinde öngörü-

lecek cezai yaptırımlar da, ilgili kanunda net bir şekilde ifadesini bul-

malıdır.

Kanun düzeyinde yapılacak bu normatif düzenlemede, çok açık,

sınırları belirli ve gerek tıp gerek hukuk ve gerekse karma özellikteki

bilim dallarında, aynı anlama gelen terimler kullanılmalı ve ayrıca ko-

rumanın niteliği, istisnaları ve zaman açısından getirilen sınırlamalar

yoruma meydan vermeyecek kesinlikte olmalıdır. İlgili kanun tasarısı

hazırlanırken; temel hak ve özgürlükler, hukukun üstünlüğü, ulusla-

rarası hukuk normları, karşılaştırmalı hukuk açısından konuya ilişkin

yasal düzenlemeler, biyotıp etiği ilkeleri ile biyotıp alanındaki güncel

gelişmeler esas alınmalıdır.

Kaynakça

Aydın Öztürk, Üremeye Yardımcı Tedavi Yöntemlerinden Doğan Hukuki Sorumlu-

luk, Legal Yayıncılık, İstanbul 2014.

Aydın Ünver Tülay, Ceninin Hukuki Durumu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2011.

Beauchamp Tom L./Childress James F., Biyomedikal Etik Prensipleri, Yedinci Edis-

yon, (çev. M. Kemal Temel), Betim, İstanbul 2017, s. 122.

Beksaç M.Sinan/Çakar Mehmet/Akipek Öcal Şebnem/Katoğlu Tuğrul, “Embriyo ve

Fetus; Etik ve Yasal Boyut”, M.Sinan Beksaç (ed.), Doğum Hekimliği; Maternal-

Fetal Tıp’ta Etik ve Yasal Boyut, Medical Network, Ankara 2004, s.119-156.

Beksaç Meral, “Kök Hücre, Ne? Nasıl? Niçin? Ne Zamandan Beri? Nereye Kadar?”,

Bilim ve Teknik Dergisi

, S. 511, Haziran 2010, s. 36-40.

Borsellino Patrizia, Bioetica tra morali e diritto, Milano: Raffaello Cortina Editore,

2009.