34 / 497
33
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
Ali İbrahim AKKUTAY
hukuk kurallarının oluşturulmasında daha çok erkeğin bakış açısının
etkinliği ve bu sebeple de bugüne kadar daha ziyade erkeğin ihtiyaçla-
rının ön planda tutulduğu hukuk sistemlerinin oluşturulmuş olması-
dır.
39
İnsan hakları hukuku da kadın – erkek eşitliği ifadesini kullana-
rak kadının rolünü erkek egemen hukuk sistemlerinde güçlendirmeye
çalışmaktadır. Bu durumda da feminizm, uluslararası hukukta daha
çok ikinci yönüyle etkili olmaktadır. Feminizmin her iki yönüyle de
uluslararası hukuktaki etkinliğini arttırabilmesi ve ortaya koyabilmesi
kadın temelli hukuk kurallarının oluşturulmasına bağlıdır.
40
Esasen bu
hususun normatifliği ortadadır; fakat pozitif hukuk kurallarının oluş-
turulmasında daha etkin bir hale getirilmedikçe amaçlanan sonuçların
elde edilmesi pek de mümkün görünmemektedir.
IV. İnsan Haklarına İlişkin Uluslararası Antlaşmalarla
Oluşturulan Sistemin Feminizmi Sınırlandırması Sorunu
İnsan hakları hukukuna ilişkin oluşturulan her türlü belge, antlaş-
ma, temel prensipler vs. BM’nin ve bölgesel örgütlerin oluşturduğu
sistematik çerçevesinde uygulama alanı bulmakta, devlet ile birey ara-
sındaki ilişkiler uluslararası hukuk çerçevesinde ele alınmaktadır. İn-
san hakları hukukuna ilişkin normlar, uluslararası hukukun diğer ko-
nularına ilişkin normlarda olduğu gibi uluslararası örf ve adet hukuku
kuralları, uluslararası antlaşmalar ve hukukun genel ilkeleri içerisinde
yer almaktadır. İnsan haklarına ilişkin uluslararası antlaşmalar ulus-
lararası hukukun gelişimine önemli katkıda bulunmakla birlikte, her
temel hak ve özgürlük ile onların uluslararası hukuka olan ve olması
muhtemel etkileri kodifiye edilmemektedir.
41
Konuya ilişkin uluslara-
rası örf ve adet hukuku kurallarının tespit edilmesindeki güçlük de
göz önünde bulundurulduğunda, ilgili uluslararası antlaşmaların, ka-
dın haklarına yönelik tutum ve uygulamaların belirlenmesinde esas
39
Hilary Charlesworth, Christine Chinkin, and Shelley Wright, “Feminist Appro-
aches to International Law”, American Journal of International Law, Vol. 85 (4),
1991, s. 622.
40
Konuya ilişkin çalışmalara örnek olması bakımından bkz. UNCHR, Report, UN
Doc. A/HRC/19/41 (2011).
41
Bertrand G. Ramcharan, “The Law Making Process: From Declaration to Treaty to
Custom to Prevention”, in The Oxford Handbook of International Human Rights
Law, Dinah Shelton (Ed.), Oxford/New York: Oxford University Press, 2013, s.
507, 508.