37 / 497
36
İnsan Hakları Hukukunun Pozitivist Yönünü Oluşturan İlgili Uluslararası Antlaşmaların ...
uluslararası antlaşmaların hem de karar ve uygulamaların oluştur-
duğu sistematik kadın hakları bakımından baştan sağma ve gelişi-
güzel bir sistematiği ortaya çıkarmıştır. Kadına ve kadının sahip ol-
duğu özelliklere dikkat çekilmekte ancak insan hakları hukukunun
kapsamına gerçek anlamda bir girdi yapılamamaktadır.
46
Kadının
haklarının ihlaline uygulanan insan haklarına ilişkin uluslararası
antlaşma hükümleri adeta kadını savunmasız bırakmaktadır.
47
Kadın
haklarının korunmasında feminizm bu sistematikle mücadele etmek
zorunda kaldığı için sistem içerisinde bir çözüm arayışını da gerçek-
leştirmeye çalışmaktadır. Bu sistem içerisinde de çeşitli uluslararası
antlaşmalarda kadının durumuna ilişkin yetersiz de olsa etkiler do-
ğurmaktadır.
48
Sistemin kadın haklarının mevcut uluslararası antlaş-
malar çerçevesinde uygulanmasını dikte ettiği dikkate alındığında
feminizm de mevcut doğrudan ya da dolaylı insan haklarına ilişkin
uluslararası antlaşmaların oluşturduğu sistemin kadın haklarına uy-
gun bir biçimde yorumlanmasını beklemektedir.
49
Bu kapsamda ele
alınabilecek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ortaya
koyduğu bir yorum yöntemi de bulunmaktadır. O da dinamik yo-
rum yöntemidir.
İnsan haklarına ilişkin uluslararası antlaşmaların düzenlediği te-
mel hak ve özgürlüklerin korunmasının herkes için geçerli objektif bir
nitelik taşıdığı doktrinde ve uygulamada genel olarak kabul edilmek-
tedir. Ancak söz konusu objektif nitelik, bu uluslararası antlaşmaların
konusu ve uygulanacak yer bakımından yorumlanmasında bir takım
farklılıkların meydana gelmesine engel olamamaktadır.
50
Bu nedenle
AİHM, AİHS’nin doktrinde dinamik yorum olarak adlandırılan yo-
rum yöntemiyle ele alınması gerektiğini vurgulamıştır. Mahkeme, çe-
46
Bkz. UNCERD, General Recommendation XXV, Gender Related Dimensions of
Racial Discrimination, Annex V, A/55/18 (2000), s. 152.
47
Hilary Charlesworth, “Not Waving but Drowning: Gender Mainstreaming and
Human Rights in the United Nations”,
Harvard Human Rights Journal
, Vol. 18,
2005, s. 10.
48
Anne Orford, “Contesting Globalization: A Feminist Perspective on the Future of
Human Rights”, Transnational Law and Contemporary Problems, Vol. 8(2), 1998,
s. 191.
49
Brooks, s. 348 vd.
50
Alexander Orakhelashvili, “Restrictive Interpretation of Human Rights Treaties
in the Recent Jurisprıudence of the European Court of Human Rights”, European
Journal of International Law, Vol. 14(3), 2003, s. 533.