412 / 497
KADIN ODAKLI POLİTİKALARIN
HÜKÜMET PROGRAMLARINA YANSIMALARI
ÜZERİNE BİR ANALİZ
AN ANALYSIS ON THE REFLECTIONS OF FEMALE FOCUSED
POLICIES TO GOVERNMENT PROGRAMS
Şengül ALTAN ARSLAN*
Özet:
Yüzyıllar boyu “ataerkil” aile yapısı içindeki rollerin deva-
mını sağlamak üzere hazırlanan kadının yetiştirilmesindeki temel çı-
kış noktası; istihdamdan siyasete kadar çok geniş bir yelpazede kadı-
nın varlığını hissettirmesine gerek olmadığına dayanmaktadır. Kadın-
ların temel göstergeler açısından dahi erkeklerin gerisine düşmesine
neden olan bu yaklaşım, özellikle geride bıraktığımız yüzyılda, dünya
toplumlarının gündemine getirilmiş ve kadının insan hakları kavramı
ekseninde ele alınmaya başlamıştır. Her ne kadar Türkiye, dünyada-
ki bu gelişmelerin dışında kalmamışsa da, Cumhuriyetin ilk yıllarında
kadına verilen haklara rağmen kadın sorununun aldığı mesafenin
kayda değer olduğunu söylemek zordur. Bunun nedenleri arasında
kimi zaman Türkiye’ nin toplumsal ve ekonomik yapısı, tarihsel gelişi-
mi sayılırken, kimi zaman da kültürel yapısı sayılabilmektedir.
Kadın sorununa bakışın izleri sürülmek istendiğinde, Türk siyasi
belgeleri arasında bakılacak belgelerden en önemlisi, kapsadığı dö-
nemde toplumun büyük çoğunluğunun olaya bakış açısını yansıttı-
ğına ve kamu siyasalarına rehberlik ettiğine inanılan hükümet prog-
ramlarıdır. Bu belge, devletin görevlerini yerine getirmesini sağlayan
yetkili organ olan hükümetin yol haritası olması nedeniyle de önem
arz etmektedir. Bu çerçevede, dönemin baskın ideolojilerinin kadın
konusuna bakışı ve konuya ilişkin gelişimin izlerini ortaya koymak
üzere, çalışma kapsamında 1980 öncesi hükümet programları ge-
nel olarak değerlendirilmiş, kadın sorununun ele alınması açısından
kırılma noktası kabul edilen 1980 sonrası hükümet programları ay-
rıntıları ile ele alınmıştır. Çalışmada, ayrıca her hükümet döneminde
kadın konusunda yaşanan belli başlı gelişmelere de yer verilmiştir.
Kadın sorunuyla ilgili politikaların ve kararların en üst düzeyde nasıl
belirlendiği ve bunun uygulamaya nasıl yansıdığı bu çalışmanın asıl
konusudur. Çalışma sonucunda programlarda kadının aile içinde ele
alındığı ve güçlü bir aile vurgusu olduğu görülmüştür. Günümüze
yaklaştıkça kadın konusu müstakil bir başlıkla ele alınmakla birlikte
bunun temel nedeninin “güçlü aile”, “güçlü toplum” hedefine ulaş-
mak olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Hükümet Programları, Kadın Politikaları,
Kadın Hareketi.
*
Dr.