462 / 497
461
TBB Dergisi 2017 (özel sayı)
Işıl Fulya ORKUNOĞLU ŞAHİN / Elif YILMAZ FURTUNA
Tablo.1 Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (2014 verileri)
TCEE
değeri
TCEE
sıralaması
Anne
ölüm
oranı
Ergen
doğurganlık
oranı
Kadın
parlamenter
oranı (%)
En az orta öğrenim
görmüş nüfusun
oranı (%)
İş gücüne katılım
oranı (%)
Kadın Erkek Kadın Erkek
Slovenya
0.016
1
7
0.6
27.7
95.8 98.0 52.3 63.2
Switzerland
0.028
2
6
1.9
28.5
95.0 96,6 61.8 74.9
Germany
0.041
3
7
3.8
36.9
96.3 97.0 53.6 66.4
Denmark
0.048
4
5
5.1
38.0
95.5 96.6 58.7 66.4
Avusturya
0.053
5
4
4.1
30.3
100.0 100.0 54.6 67.7
Avrupa ve
Orta Asya
0,300
— 28
30,8
19,0
70,8 80,6 45,6 70,0
Yüksek IGE
0,310
— 41
28,8
20,6
60,6 69,5 57,0 77,2
Türkiye
0,359
71
20
30,9
14,4
39,0 60,0 29,4 70,8
Kaynak: UNDP, 2015: 224-226.
2014’te UNDP’nin hazırladığı İnsani Gelişmişlik Endeksi (İGE) Ra-
poruna eklenen Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi’nde (CDGE); sağlık
(kadın ve erkeklerin doğumda ortalama yaşam beklentisi), eğitim (kız
ve erkek çocuklarının ortalama okula gitme süresi ve 25 yaş ve üstü
yetişkinler için ortalama okula devam süresi) ve ekonomik kaynak-
lar üzerindeki hâkimiyet (kadın ve erkek kişi başına tahmini GSMH
oranları) olmak üzere üç konuda insani gelişmenin toplumsal cinsi-
yet eşitsizlikleri ölçülmektedir. 161 ülke için CDGE değerlerine göre;
Türkiye’de 2014’te kadının İGE değeri 0,716 iken, erkek İGE değeri
0,793 ve CDGE değeri 0,902 olarak ölçülmüştür. Yüksek insani geliş-
mişlik endeksine sahip ülkelerde CDGE değeri 0,95 iken, İGE değerleri
yaklaşık olarak 0,75 civarındadır.
45
Ancak belirtilen endeksin sonuçla-
rındaki rakamlar, ülkelerin gelişmişliklerine göre pek fazla farklılaş-
madığından, bu endeksin ölçüm bakımından çok başarılı olduğunu
ileri sürmek güçtür.
46
45
UNDP, 2015a, s. 7-10.
46
UNDP, 2015, s. 221-223.